Texnalogik masalalar: — buyumni ishlab chiqarishga tayyorgarlik vaqtini kamayti-
rishga, berilgan miqyosda uni o ‘zlashtirishga erishish;
— buyumni yig‘ish va ishlov berishda zamonaviy tipovoy va
ilg‘or texnalogik jarayonlardan foydalanish;
— im kon b o ric h a yangi n azo rat qilish m o slam alarid an
foydalanish;
— ishlab chiqariladigan buyumning yuqori sifatliligiga erishish.
Ekspluatatsiya (ishlatish) masalalari: — buyumning ishonchliligi va chidamliligini ta'm inlash;
48
— ekspluatatsiya sifatlarining barqarorligi;
— ishlatishda va ta ’mirlashda oddiyligi;
— buyumning og‘irligini kamaytirishga erishish.
Buyumni loyihalash bosqichlari Yangi buyumlami konstruksiyalashga quyidagilar kiradi:
— prognoz qilish (oldindan aytib berish);
— loyihalash (konstruktorlik hujjatlarini ishlab chiqish);
— konstruktorlik hujjatlar bo‘yicha ishlab chiqarishga tayyor-
lash;
— ishlab chiqarishni o ‘zlashtirish.
Quyma detallarni konstruksiyalash C ho‘yan ch o ‘zilishga nisbatan qisqarishga qarshilik ko‘rsatadi.
Shu boisdan c h o ‘yan detallarning konstruksiyalarini ishlab chi-
qishda ularning qarshilik hususiyatlari hisobga olinishi zarur.
M asalan, 9 .1-chizmadagi burchaklik detaining tokcha burchak
ichiga qovurg‘a loyihalanishi lozim. Quyish jarayonida qiyin-
chilikka uchram aslik uchun loyihalanadigan detaining metall
ajratish chizig‘iga perpendikular qilib yoritish nurlari o ‘tkazilsa,
m odel e lem en t (q ism )larid an tu sh ad ig an so y alar qism lari
aniqlanadi (9.2-chizm a,
a, b va c). Soyalar tushadigan qismlarini
yo'qotishga harakat qilinadi (9.3-chizm a,
a, b va
c). Bunday
loyihalashda quyish jarayoni osonlashadi va tannarxi kamayadi
ham da detaining og ‘irligiga va m ustahkam ligiga p u tu r yet-
kazilmaydi.
Murakkab shaklga ega detallarga ishlov berish qiyinligini hisobga
olgan holda ularni qismlarga ajratib loyihalanadi. Detal qismlariga
4 — Chizmachilik
49
9.4-chizma.
ishlov berilganda va valga o ‘tkaziladigan teshikka (9.4-chizma,
