Gayubova komila anvarovna yulanova nargiza davlatovna akademik yozuv

206 
XIX asrning ikkinchi yarmigacha “qo‘l” axborot texnologiyasi rivojlangan 
bo‘lib, uning asosini pero, siyohdon va buxgalteriya daftari tashkil etgan. 
Kommunikatsiya (aloqa) paket (rasmiy hujjatlar solingan konvert) yuborish orqali 
amalga oshirilar edi.
“Qo‘l” axborot texnologiyasi o‘rniga XIX asr oxirida “mexanik” 
texnologiya kirib keldi. Yozuv mashinasi, telefon, diktafonning kashf etilishi, 
jamoa pochtasi tizimining takomillashuvi – bular bari avvaliga axborotni qayta 
ishlash texnologiyasida, so‘ng ish mahsuldorligida sezilarli o‘zgarishlar yuz 
berishiga zamin bo‘ldi. 
XX asrning 40 - 60–yillarida “elektr” texnologiyasi paydo bo‘lib, u yechib 
almashtiriladigan elementlarga ega elektr yozuv mashinkalari, oddiy qog‘ozdan 
foydalanuvchi nusxa ko‘chirish mashinasi, portativ diktafonlardan iborat edi. 
60-yillarning ikkinchi yarmidan esa “elektron (yoki kompyuter)” 
texnologiyasi yuzaga kela boshladi va axborotning shaklini emas, mazmunini 
o‘zgartirishga urg’u berila boshlandi. 
Axborot texnologiyasining keyingi taraqqiyoti asosan kommunikatsiya 
vositalari bilan bog’liq.
Xorijiy mutaxassislar axborot texnologiyalari rivojlanishiing beshta asosiy 
tendensiyasini ajratib ko‘rsatadi: 
1. 
Axborot 
mahsulotlarining 
murakkablashuvi. 
Axborot 
vositasi 
ko‘rinishidagi axborot mahsuloti, ekspert ta’minoti xizmatining ma’lumotlar bazasi 
strategik ahamiyat kasb eta boradi. Turli shakldagi (nutq, ma’lumot, tasvir) axborot 
mahsulotlari eshitish, ko‘rish va anglash uchun foydalanuvchining talabiga ko‘ra 
ishlab chiqiladi hamda unga qulay vaqtda va shaklda mahsulotni yetkazib berish 
vositasi mavjud bo‘ladi. 
2. Birgalikda harakat qilish qobiliyati. Axborot mahsulotining ahamiyati 
oshib borishi bilan mazkur mahsulotlarni kompyuter va inson yoki axborot 
tizimlari o‘rtasida ideal tarzda almashuvini o‘tkazish imkoniyati ilg’or texnologik 
muammo kasb etadi. 

207 
3. Oraliq bo‘g‘inlarni tugatish. Birgalikda harakatlanish qobiliyatining 
rivojlanishi axborot mahsulotlari almashish jarayonining takomillashuviga, 
so‘ngra, axborot manbai yo‘lidan iste’molchiga qarab oraliq bo‘g‘inlar tugatiladi.
4. Globallashtirish. Tashkilot yo‘ldosh aloqa va Internet tarmog‘ida 
foydalanib axborot texnologiyalari yordamida xohlagan joyda va xohlagan paytda 
ish olib borish mumkin.
5. Konvergensiya (uyg’unlashish). Konvergensiya AATning zamonaviy 
rivojlanish jarayonining oxirgi bosqichi sifatida ko‘rib chiqiladi. Bunda 
mahsulotlar va xizmatlar, axborot va dam olish, shuningdek, ovozli, raqamli 
hamda videosignallarni uzatish kabi ish rejimlari o‘rtisidagi farq yo‘qoladi.
Matn yuzasidan topshiriqlar: 
1. Matnni o‘qing.
2. Matndan tayanch so‘zlarni aniqlab, ko‘chirib yozing. 
3. Matnga taqriz yozing.

Download 7,1 Mb.