- MAVZU. KORREKSION ISHLAR KO’RINISHLARI VA

madaniyatning yetishmasligi yotadi. Shu sababdan odamlar psixologik 
jihatdan salomatligidan norozi bo’lishi, inqirozli holatlardan chiqishga 
qiynalishi hamda o’z-o’zini boshqarishda muammolarga duch kelishi 
mumkin. aynan psixologik madaniyat tushunchasini tashkil etuvchi 
komponentlarga quyidagilarni kiritish mumkin: 
4.
O’z o’zini anglash va o’z o’zini adekvat baholash; 
5.
O’zga odamlarni tushunish (empatiya hissi); 
6.
O’z xulq-atvori, emotsiyalari, muomalasini boshqara olishi. 
Psixokorreksiya termini vujudga kelishi o’tgan asrning 70-yillariga 
borib taqaladi. chunki ushbu davrga kelib, psixologiya fani turli 
psixologik muammo hamda og’ishlarga ega odamlar bilan guruhiy 
hamda individual tarzda faoliyat olib boradigan sohaga aylandi.
A.A.Osipova (2002-yil) psixokorreksiyaning quyidagi turlarini 
ajratadi: 
Har qanday psixokorreksiyani mazmun va maqsadiga ko’ra ikki katta 
guruh bo’lish mumkin. ular simptomatik psixokorreksiya hamda kauzal 
psixologik korreksiyadir.
Odatda simptomatik korreksiya kauzal korreksiyadan oldin 
qo’llanadi. Chunki simptomatik korreksiyaning asosiy vazifasi 
mijozdagi psixokorreksiyaning asosiy jarayonlariga tayyorlash uchun 
simptomatik og’ish hamda buzilishlarni bartaraf etishdan iboratdir. 
Simptomatik korreksiyani asosiy maqsadga erishish uchun ko’mak 
berardigan mayda simptomlar ustida ishlovchi, qisqa vatq davom 
etuvchi yordamchi korreksion faoliyat deyish mumkin.

Kauzal (sababiy) psixokorreksiya esa uzoq muddat davom etib, 
shaxs rivojlanishida to’siq bo’ladigan ichki omil hahda psixologik 
sabablarni axtarib, ularni to’g’irlaydi (korreksiyalaydi). 
Psixokorreksiya tarkibiga ko’ra: 
•
Bilish sohalariga oid; 
•
Shaxslilikka oid; 
•
Hissiy-irodaviy sohalarga oid; 
•
Xulq-atvor aspektlari bilan bog’liq; 
•
Shaxslararo munosabatlarga oid; 
•
Guruh ichidagi (oilaviy, er-hotin, jamoaviy) munosabatlarga oid; 
•
Farzand va ota-ona munosabatlariga oid turlarga bo’linadi. 
Korreksion faoliyat tuzilishiga ko’ra individual hamda guruhiy 
ko’rinishlarga ajratiladi. Guruhiy psixokorreksiya ham o’z navbatida 
muammolari o’xshash mijozlardan iborat ochiq guruhlar hamda aralash 
guruhlarga bo’linadi.
Psixokorreksiya 
o’zining 
olib 
boradigan 
dasturiga 
ko’ra 
dasturlashtirigan yoki improvizatsiyalangan guruhlarga ajratiladi.
Psixokorreksiyaning 
davom etish vaqtiga ko’ra quyidagi 
ko’rinishlari mavjud: 
•
Juda tez; 
•
Qisqa; 
Davomiy; 
•
Uzoq davom etadigan.

Juda tez o’tkaziladigan psixokorreksiyaga misol qilib biror jarayon 
yoki holatlarda yuzaga kelgan nizolarni bartaraf etish uchun o’tkazilgan 
korreksion ishlarni keltirish mumkin. Bu bir necha soatgacha davom 
etadigan jarayon bo’lib, ushbu korreksion ishning samaradorligi uzoqqa 
yetmaydi. Biror sinf o’quvchilari orasida nizo yuzaga keldi. Makab 
psixologi shu nizoga barham berish hamda o’quvchilari orasida xulq-
atvor korreksiyasi ishlarini o’tkazishi mumkin. lekin yaxshi natijaga 
erishish uchun korreksion ishlar uzoqroq davom etishi lozim.
Qisqa psixokorreksiya bir soatdan ortiq vaqtdan bir kungacha 
davom etishi mumkin. bunda psixolog bn patsient muayyan kutilgan 
natijaga erishgunga qadar hamkorlikda faoliyat yuritadilar. Davomiy 
psixokorreksiya bir necha oygacha bo’lishi mumkin. korreksion 
ishlarning uzoq davom etadigan turi bir yil yoki undan biroz ko’p 
muddatga cho’zilishi mumkin. korreskion ishlarning qancha vaqt davom 
etishi patsient muammosining qanchalik chuqurligiga bog’liq.

Download 3,81 Mb.