О‘lchash vositalarining umumiy shartli belgilari

О‘lchash vositalarining umumiy shartli belgilari

• 5.5. Raqamli o‘lchash asboblari, o‘lchash o‘zgartkichlari
• Raqamli o‘lchash asboblari. Raqamli o‘lchash asbobi deb, o‘lchash borasida uzluksiz o‘lchanayotgan kattalikni natijasi raqamli qayd etish qurilmasida yoki raqamlarni yozib boruvchi qurilmada diskret tarzda o‘zgartirilib, indikatsiyalanadigan asboblarga aytiladi. Raqamli o‘lchash asboblari hozirgi kunda juda keng tarqalgan.

• Raqamli o‘lchash asbobining funksional keltirilgan: KAO‘ – analog o‘zgartkich; ARO‘

• chizmasi

• 5.8 – rasmda
• – raqamli

• – analog

• o‘zgartkich; RQQ – raqamli qayd etish qurilmasi.

• 5.8 – rasm. Raqamli o‘lchash asbobining funksional chizmasi.

• “Х” analog signali kirishdagi analog o‘zgartkich KAO‘ da keyingi o‘zgartirish uchun qulay formaga o‘zgartiriladi, so‘ngra analog – raqamli o‘zgartkich (ARO‘) yordamida diskretlashtiriladi va kodlanadi. Va nihoyat,

• raqamli qayd etish

• qurilmasi RQQ o‘lchanayotgan kattalik bo‘yicha raqamli qaydnoma tarzida, operatorga

• kodlangan ma’umotni

• qulay va aniqligi

• formada ko‘rsatadi. Tavsiya etiladigan ma’lumotni qulayligi

• sababli raqamli keng o‘rin olgan.

• o‘lchash asboblari ilmiy – tekshirish

• laboratoriyalaridan

• Raqamli o‘lchash

• asboblari

• analog o‘lchash

• asboblariga nisbatan

• quyidagi afzalliklarga egadir: yuqori aniqlik, keng ish diapazoni, tezkorlik,

• o‘lchash natijalarini qulay

• tarzda

• tavsiya etilishi,

• avtomatlashtirilgan avtomatlashtirish

• tarmoqlarga ulash mumkinligi, o‘lchash imkoniyati mavjudligi va hokazolar.

• jarayonini

• Lekin mavjud: pastroq.

• raqamli o‘lchash

• asboblarining

• ham muayyan kamchiliklari

• murakkabligi, tannarxining

• balandligi, nisbatan ishonchliligi

• Raqamli o‘lchash asbobining asosi bo‘lib ARO‘ hisoblanadi. Unda ma’lumot diskretlashtiriladi, so‘ngra kvantlanib kodlanadi. Diskretlashtirish
• – bu muayyan (juda qisqa) diskret vaqt oralig‘ida qaydnomalarni olishdir. Odatda, diskretlash qadamini doimiy qilishga harakat qilinadi. Kvantlash

• esa, X(t) kattaligining uzluksiz qiymatlarini

• Хn diskret qiymatlarning

• to‘plami bilan almashtirish muayyan tartiblar asosida

• hisoblanadi. Kattalikning uzluksiz qiymatlari kvantlash darajalarining qiymatlari bilan

• almashtiriladi. Kodlashtirish esa, muayyan ketma – ketlikda ifodalangan sonli qiymatlarni tavsiya etishdan iborat.
• Diskretlashtirish va kvantlash raqamli o‘lchash asbobining asosiy xatolik manbalari hisoblanadi. Bundan tashqari, kvantlash darajalarining soni ham o‘ziga yarasha xatoliklar kiritadi.

• Suyuq kristalli

• indiqatorlarning

• tezkor

• rivoji

• raqamli

• o‘lchash

• asboblarining yaratmoqda.

• ixchamlashuviga,

• energiya

• sarfining

• kamayishiga

• zamin

• a) b) c)
• 5.9 – rasm. Raqamli o‘lchash asboblari: a) Infraqizil nurli termometr; b) Quvvat o'lchagichi OLP-15A; c) Raqamli multimetr 971 А.

• E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT