6. l-rasm. Strategiyani ishlab chiqish va amalga oshirish jarayoni
Strategiyani tahlil qilish va tanlash bosqichida
bajariluvchi chora-
tadbirlami umumlashtirgan holda sxematik tarzda k o ‘rsatish va
korxona
strategiyasini
«realizatsiya
qilish»
uchun
dastlabki
m a’lumotlar sifatida olinishi lozim b o ig a n natijalami ajratish mumkin.
Chizmadan ko‘rinib turibdiki, strategiyani tahlil qilish va tanlash
bosqichi strategik harakatni ishlab chiqish jarayonida markaziy bo‘g ‘in
hisoblanadi. Bu yerda korxona rivojlanishining istiqbolli yo‘nalish-
lariga m ablagiarni q o ‘yishi bo‘yicha muhim strategik qarorlar qabul
qilinadi va investitsiyalar kamaytiriluvchi biznes-sohalar ajratiladi.
102
Strategiyalar amalga oshirilishini baholash va nazorat qilish
strategik boshqaruvda bajariluvchi mantiqiy oxirgi jarayon hisoblanadi.
Mazkur jarayon tashkilot maqsadlari o ‘rtasidagi barqaror teskari
aloqani
ta ’minlaydi. Nazoratning asosiy
vazifalari
quyidagilar
hisoblanadi:
• nimani va qanday ko ‘rsatkichlar bo‘yicha tekshirishni aniqlash;
•
qabul
qilingan
standartlar,
m e’yorlar
yoki
boshqa
ko‘rsatkichlarga muvofiq nazorat kilinuvchi
obyekt holatini baholashni
amalga oshirish;
• o ‘tkazilgan baholash natijasida aniqlangan chetga chiqishlar
sabablarini aniqlash;
• agar zarur va mumkin bo ‘lsa tuzatishni amalga oshirish.
Starategik
nazorat
strategiyani
amalga
oshirish
firmaning
maqsadlariga erishuviga qay darajada olib kelishini aniqlashga
yo‘naltirilgan. Bu strategik nazoratni boshqaruv yoki tezkor nazoratdan
ajratib turadi, chunki strategik rejani bajarishni strategiyani amalga
oshirish yoki alohida ishlar, funksiyalar va operatsiyalami bajarishning
to‘g‘riligi qiziqtirmaydi. Strategik nazorat kelgusida qabul qilingan
strategiyalami realizatsiya qilish mumkinligiga
va ulam ing amalga
oshirilish qo‘yilgan maqsadlarga erishilishiga olib kelishiga qaratiladi.
Strategik nazorat natijalari bo‘yicha tuzatishlar ham strategiyalar, ham
maqsadlarga tegishli boMishi mumkin.
Firm a strategiyasini yaratish o ‘zaro bog‘liq 4 qismdan iborat
boMib, ular quyidagilar:
-tijorat faoliyatining turini
aniqlash va firma rivojlanishi
yo'nalishini belgilash, ya’ni maqsadni aniqlab,
uzoq muddatli
istiqbolni belgilash;
-umumiy maqsadlami ishning aniq y o ‘nalishlariga aylantirish;
-ko‘zlangan ko ‘rsatkichlarga erishish uchun tanlangan rejani
moxirona amalga oshirish;
-bajarilgan ishni baholash, bozordagi vaziyatni tahlil qilish,
faoliyatning uzoq muddatli asosiy y o ‘nalishlari, maqsadlari va
strategiyaga yoki uni amalga oshirish usullariga tuzatishlar, yangi
goyalar kiritish.
Kompaniya strategiyasining asosiy masalasi quyidagicha:
103
“Kompaniyamizni qanday tasavvur qilamiz,
nima qilmoqchimiz va
nimaga erishmoqchimiz?”
“Biz kimmiz, nima qilyapmiz va qayoqqa ketyapmiz?”, - degan
savolning javobi firma y o ‘nalishini belgilab, kuchli o ‘ziga xoslikni
ishlab chiqish imkonini beradi. Kompaniya nima qilayotgani va nima
ishlab chiqarish imkonini beradi. Kompaniya nima kilayotganini va
nima qilmoqchi ekanligini anglatadi. Menejer o ‘z kompaniyasining
bozordagi o ‘mini qanday tasavvur qilishi
esa kompaniyaning strategik
k o ‘rinishini shakllantiradi.
M enejerlam ing asosiy funksiyasi quyidagilardan iborat:
