-rasm. Zamonaviy don saqlash omborining ichki ko‘rinishi

189 
Omborxonadagi 
havoni 
haydovchi 
shamollatgichlarni 
P1-P8 
ishi 
sovitgichlarni ishlashi bilan uzviy bog‘liqdir. Omborxonada kerakli haroratni 
yaratish uchun maxsus havoni haydovchi shamollatgichlar P1-P8, havoni 
sovitgichlari va havo isitgichlaridan foydalaniladi. 
Havoni rostlash 2 rejimda olib boriladi: 
1. Sun’iy sovitgichlar qo‘llash bilan. 
2.Tashqi havo yordamida, tashqi harorat noldan kam bo‘lganda. 
Boshqarish shchitlarida o‘rnatilgan qayta o‘lchagichlar yordamida 2 ta rejim 
o‘rnatish mumkin: 1 - Rejim – yoz; 2 - Rejim – qish. 
Tashqi harorat nol gradusdan kam bo‘lganida avtomatik boshqarish shkaf 
yordamida tashqi havoni yetkazuvchi zaslonka ochiladi yoki yopiladi. 
Barcha rejimlarda kelayotgan havoni harorati V12 issiqlik rostlagichi 
yordamida boshqariladi. Haroratni masofali boshqarishni logometr yordamida olib 
boriladi. Ventilyatorlarni masofali yoki qo‘l bilan boshqarishni ЩUK1 va ЩUK2 
boshqarish shkaflari yordamida amalga oshiriladi. 
Omborxonadagi havoni isitish uchun saqlash sektsiyalarida isitgichlar 
o‘rnatilgan. Isitgichlar tarmoqga qo‘shilishi bilan solenoidli ventil tarmoqdan 
ajraladi yoki tashqi havo o‘tkazgichlardagi zaslonkalar (to‘siqlar) boshqariladi. Har 
bir kompressorni tarmoqga ulash uchun o‘zining maxsus rele-datchigi bor. 
Bugungi kunda qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini saqlashda “Sreda-1” tipidagi 
mikroiqlimni avtomatik boshqarish tizimlari qo‘llanilib kelinmoqda.
“Sreda-1” tipidagi mikroiqlimni avtomatik boshqarish tizimlari 8 ta 
sektsiyadan tashkil topgan bo‘lib, ular sabzavot va kartoshka saqlash 
omborxonalaridagi haroratni avtomatik nazorat qilish, o‘lchash va rostlash uchun 
mo‘ljallangan. Ular aktiv shamollatish va isitishni boshqarishga hamda sovitish 
mashinasini avtomatik va qo‘l rejimida ishlashga imkon yaratadi. 
“Sreda-1” tizimi shamol xaydagichdan olinadigan va saqlanadigan 
mahsulotga yuboriladigan havo haroratini boshqarishni proportsional avtomatik 
ravishda ta’minlaydi. Bu tizim bir xil vaqtda saqlanayotgan mahsulot harorati va 

190 
yuqori zonada ikki pozitsiyali rostlashda 0,5 dan 10
0
oralig‘idagi haroratni 
boshqaradi. 
Bir sektsiyadagi isitish-shamollatish qurilmalarining joylashish sxemasi 
18.3-rasmda keltirilgan. Omborxonaning xar bir sektsiyasiga ROA markali ikkita 
retsirkulyatsion-isitish agregati, so‘ruvchi shamol xaydagich M, ijrochi mexanizmli 
(IM) aralashirgichli klapan, YeK klapanni qizdirgich va bir nechta havo harorati 
datchiklari: yuqori zonada VK
v
, kanalda VK
k
va saqlanayotgan mahsulot massasi 
harorati datchigi VK
m
o‘rnatilgan.
Mahsulot harorati datchiklari VK
m
saqlanayotgan mahsulotning tepa qismiga 
nisbatan 0,5...0,7m chuqurlikda joylashtiriladi. Ikki pozitsiyali rostlagichlar R
m
va 
harorat farqi rostlagichlari RR uchun har bir sektsiyada bir donadan VK
m
harorat 
datchiklari hamda Logometr (R) orqali amalga oshiriladigan mahsulot haroratini 
nazorat qilish uchun 3...4 dona datchiklar o‘rnatiladi.
VK
n
tashqi muhit haroratini o‘lchovchi harorat datchigi ombor devorlaridan 
kamida 0,5m masofada o‘rnatiladi va datchik quyosh nurining to‘g‘ri tushishidan 
saqlanishi lozim. Uskunani ishga tushirish va to‘xtatishni rostlagichning signali 
bo‘yicha avtomatik ravishda amalga oshiriladi. Qo‘lda boshqarish esa KM1...KM5 
magnitli ishga tushirgichlar yordamida bajariladi. 
“Sreda-1” tizimining ishlash printsipini 18.4-rasmda ko‘rsatilgan funktsional 
sxema bo‘yicha ko‘rib chiqish mumkin. 
Haroratni obmorxonaning alohida 8 ta sektsiyalarida belgilangan qiymatidan 
og‘ishi 32 ta harorat datchiklari (VK
m
1, VK
v
1, VK
k
1... VK
m
8, VK
v
8, VK
k
8 va 
VK
k
1... VK
k
8
datchiklari orqali o‘lchanadi va BIZ
m
1... BIZ
k
8 va BIZ1... BIZ8 
lardan tashkil topgan o‘lchovlar va topshiriqlar beruvchi 32 ta blokda elektr signali 
hosil qilinadi. BIZ
m
1...BIZ
k
8 lardan tashkil topgan 24 ta bloklarda hosil bo‘lgan 
analogli signal navbatma-navbat DPR ikki pozitsiyali rostlagichning BRD 
taqsimlash bloki yordamida RE1 elektronli relesiga va PR proportsional 
rostlagichning BRD taqsimlash bloki yordamida BIZ1...BIZ8 lardan tashkil topgan 
8 ta blokdan RE2 elektronli relesiga uzatiladi.

191 
RE1 va RE2 elektron relelari analogli signalni releli signalga o‘zgartiradi va 
uni BR1 va BR2 elektromagnitli relelar blokiga uzatadi. BR1 va BR2 relelar 
blokidagi signallar xuddi yuqoridagi tartibda sinxron ravishda BRO, DPR va BRD 
PR tarqatish bloklarida kommutatsiyalanadi va BU1...BU8 boshqaruvchi 
bloklariga mos ravishda uzatiladi. Belgilanga haroratni saqlab turish maqsadida 
oxirgi bloklarda omborxonaning ijrochi mexanizmlarining boshqarish komandasi 
hosil qilinadi. 

Download 8,51 Mb.