2.4 Har xil markali moylarni qabul qilish va aqlashda atmosferaga chiqrilayotgan chiqindilar hisobi.
Hisoblar yuqorida qayd etilgan formulalar orqali bajariladi.
Neft bazaga M – 10 B 2, M10G2K, U – 20A, fergonal – 140markali moylar qabul qilinadi.
Yillik miqdori 1200 tonna RGS – 50 m3 li 2 ta rezervuardan foydalaniladi.
№ 9 manba
Manba ko’rsatgichlari
Balandligi H= 2.5 m
Diametric D=0.15 m
Gaz havo aralashmasi tezligi W = 0.00014 m/sek
Gaz havo aralashmasi hajmi V= 0.0008 m3/sek
Gaz havo aralashmasi harorati T = 25
Dizel moyi zichligi 0.9 t/ m3
Bir yilda qabul qilinadigan miqdor
V= 600 t * 0.9 = 666.67 m3
Uglevodorodlarni bir birlik yo’qotilishi 4*10-6 m3
Umumiy chiqarilayotgan hajmi
G = 666.67 m3 * 4*10-6 m3= 0.003 = 0.0001 gr/sek
Mooyni molekulyar massasi 176.0 bo;lsa chiqarilayotgan uglevodorodlar zichligi
dsn = ( 176 : 22.4 ) *1 *273 : ( 273 25) = 7.197 gr/ m3
vaqt birligi ichidagi aralashma hajmi
V = 0.0001 gr/sek : 7.197 gr/ m3 = 0.000014 m3/sek
Tezligi W= 4 *0.000014/3.14 * 0.152 = 0.0008 m/sek
№ 10 manba uchun ham hisob ishlari yuqoridagidek olib boriladi, natijalar jadvalga tushiriladi.
Ishlatilgan moylarni qabul qilish va saqlashda atmosferaga chiqayotgan chiqindilar hisobi.
Bu yerda ham atmosferaga chiqayotgan chiqindilar miqdori yuqorida keltirilgan formulalar yordamida hisoblanadi
Ishlatilgan yog’lar 50 m3 li 1ta qo’shilgan rezervuardan foydalaniladi
Bir yilda qabul qilinadigan maxsulot
V = 50 m3 * 0.905 = 68 t/yil
№ 11 Manba
Manba ko’rsatgichlari
Balandligi H= 2.5 m
Diametric D=0.15 m
Gaz havo aralashmasi tezligi W = 0.00003 m/sek
Gaz havo aralashmasi hajmi V= 0.0000006 m3/sek
Gaz havo aralashmasi harorati T = 25
Dizel moyi zichligi 0.9 t/ m3
Uglevodorodlarni bir birlik yo’qotilishi 4*10-6 t/ m3
Uglevodorodlarni yillik chiqishi
G= 50 m3 * 4 *10-6 = 0.0002 t/yil
W= 0.04 * 10-6 : ( 8760 * 3600) gr/sek
dsn = ( 176 : 22.4 ) *1 *273 : ( 273 25) = 7.197 gr/ m3
Moyning molekulyar og’irligi 176.0 bo’lsa
Vaqt birligidagi aralashma hajmi
V = 0.000006 gr/sm :7.197 gr/ m3 = 0.0000006 m3/sek
Tezligi W= 4 *0.0000006 /3.14 * 0.152 = 0.00003 m/sek
Temir yo’l sisternalari , avtomobillarga neft maxsulotlarini quyish, nasos qurilmalarini ishlashi, neft tutgich punktlaridagi № 12, 13, 14, 15, № 16, 17, 18, 19, №20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28 manbalar tashkillashtirilmaganligi va atmosferaga ulardan chiqayotgan moddalar miqdori ruxsat etiladigan chiqarilma miqdoridan ancha kam bo’lganligi uchun chiqindilar hisobi jadvalda ko’rsatilgan.
Qozonxonani ishlash jarayoniad atmosferaga chiqarayotgan chiqindilar hisobi.
№ 29 manba
“ Universal” markali 2 ta qozon ishlatiladi. Manba ko’rsatgichlari:
Balandligi H= 18 m
Diametric D=0.5 m
Gaz havo aralashmasi tezligi W = 1.37 m/sek
Gaz havo aralashmasi hajmi V= 0.00064 m3/sek
Gaz havo aralashmasi harorati T = 25
Qozonlarni isitish uchun yiliga 50 tonna pechka yoqilg’isi ishlatiladi.
Ish vaqti yiliga 3648 soat yiliga.
Yoqilg’I ishlatilganda atmosferaga qurum, oltingugurt angidriti, uglerod oksidi va azot oksidlari chiqadi.
Qurm miqdori quyidagicha hisoblanadi :
M q = B * AN * X *( 1- η)
Bu yerda: B – yonilg’I sarfi t/ yil
AN – yonilg’I kul ajralishi. AN –0.025
η – qattiq zarrachalar miqdori. η = 0
X – 0.01
M q = 50 * 0.025 * 0.01 * ( 1-0) = 0.0125 t/ yil
Oltingugurt angidriti chiqishi:
M o = 0.002 *B * 5 * (1- ηSO2) * ( 1- SNSO2)
Bu yerda :
B – yonilg’I sarfi t/ yil
SN – yonilg’idagi oltingugurt miqdori. % SN = 0.3
ηSO2 – oltingugurt oksidlari miqdori
ηSO2 = 0.02
ηSO2= 0
M o = 0.002* 50* 0.3 * ( 1-0.02)*( 1-0) = 0.029 t/ yil
Laboratoriya xonasini ventilyatsiyadan atmosferaga chiqarayotgan chiqindilar hisobi.
Neft maxsulotlarini sifatini tekshirishda atmosferaga chiqayotgan moddalar miqdori quyidagicha hisoblanadi.
M = Q * ( Xp3 - Xnb) * τ *10-3
Bu yerda :
Q – ventilyatsiya qurilmasi quvvati m3/soat. Q - 800 m3/soat.
Xp3 – laboratoriya ichida zaharli moddalar miqdori mg/ m3
Xnb – kirayotgan havodagi uglevodorodlar miqdori mg/ m3
Τ – qurilmani ish vaqti
№ 31 manba
Manba ko’rsatgichlari:
Balandligi H= 8 m
Diametric D=0.3 m
Gaz havo aralashmasi tezligi W = 0.0062 m/sek
Gaz havo aralashmasi hajmi V= 0.00044 m3/sek
Gaz havo aralashmasi harorati T = 25
Ish vaqti kuniga bir soat yoki yiliga 256 soat kun davomida 2 ta tahlil o’tkaziladi
Uglerodlar chiqishi miqdori
M = 800 * ( 15*0.7) * 256 * 10-9 = 0.00286 t/ yil
W = 0.00286 * 1000000 : ( 236*3600)= 0.003172
Chiqarilayotgan uglevodorotlar zichligi – 7.197 g/ m3
Vaqt birligida aralashma hajmi
V= 0.00317 :7.197 = 0.000444 m3/sek
Jadval
Hozirgi holatda atmosferaga chiqarilayotgan ifloslantiruvchi moddalar miqdori.
№
|
Sex yoki uchastka nomi
|
Manbalar nomi
|
Chiqindi miqdori
|
yil
|
%
|
1
|
RVS – 700
|
1
|
3.22
|
33
|
2
|
RVS – 700
|
1
|
3.22
|
33
|
3
|
RVS – 100
|
1
|
0.57
|
6
|
4
|
RVS – 100
|
1
|
0.57
|
6
|
5
|
RVS – 100
|
1
|
0.57
|
6
|
6
|
RVS – 700
|
1
|
0.04
|
0.01
|
7
|
RVS – 700
|
1
|
0.04
|
0.01
|
8
|
RGS - 50
|
1
|
0.0015
|
0.01
|
9
|
RGS - 50
|
1
|
0.003
|
0.01
|
10
|
RGS - 50
|
1
|
0.003
|
0.01
|
11
|
RGS - 50
|
1
|
0.0002
|
0.01
|
12
|
Benzin qabul qilish
|
1
|
0.001
|
0.01
|
13
|
Dizel yoqilg’isini qabul qilish
|
1
|
0.00002
|
0.01
|
14
|
pech yoqilg’isini qabul qilish
|
1
|
0.000000006
|
0.01
|
15
|
Moy qabul qilish
|
1
|
0.00000007
|
0.01
|
16
|
Quyish
|
1
|
0.36
|
4
|
17
|
Quyish
|
1
|
0.089
|
1
|
18
|
Quyish
|
1
|
0.0053
|
0.01
|
19
|
Quyish
|
1
|
0.0003
|
0.01
|
20
|
Quyish nasosi
|
1
|
0.028
|
0.03
|
21
|
Quyish nasosi
|
1
|
0.018
|
0.2
|
22
|
Quyish nasosi
|
1
|
0.00009
|
0.01
|
23
|
Quyish nasosi
|
1
|
0.00068
|
0.01
|
24
|
Quyish nasosi
|
1
|
0.07
|
0.7
|
25
|
Quyish nasosi
|
1
|
0.0513
|
0.5
|
26
|
Quyish nasosi
|
1
|
0.0003
|
0.01
|
27
|
Quyish nasosi
|
1
|
0.00217
|
0.01
|
28
|
Neft tutgich
|
1
|
0.000281
|
0.01
|
29
|
Qozonxona
|
|
0.8815
|
9
|
30
|
Payvandlash apparati
|
|
0.00032
|
0.01
|
31
|
Laboratoriya
|
|
0.002866
|
0.01
|
|
Jami
|
|
9.748831076
|
100
|
|
|
|
|
|
2.5 Korxonaning hozirgi holatiga ko’ra ruxsat etiladigan chiqindi ( REG) me’yorlarini hisoblash.
REG har bir manba uchun quyidagi formula yordamida manbaning parametrlaridan kelib chiqqan holda hisoblash.
REG miqdori ( gr/s) aylana kesish manba uchun Cf < REM bo’lganda quyidagicha aniqlanadi:
REG = ( REM - Cf) H2 / A *F *m*n*η * τ gr/s
Bu yerda :
H – manba balandligi m
A – atmosfera stratifikatsiya koeffitsienti
F – zararli moddalarning tushish koeffitsienti
m – koeffitsient quyidagi formulalar orqali topiladi :
m = 1/0.67 0.1 ; 1<100 bo’lsa
f = 1000 w20 * D / H2 T
w20 – manbadan chiqayotgan havoning tezligi m/s
D – manbadan chiqayotgan og’zining diametric
T – haroratlar farqi ( tashqi va chiqayotgan gazni)
n – manba uchun xavfli bo’lgan shamol tezligiga bog’liq koeffitsient ushbu formula bo’yicha hisoblanadi :
vM – 0.65 * / H
n = 3 bo’ladi vM ≤ 0.3 bo’lsa n = 1 bo’ladi vM> 2 bo’lsa
n = 3- agar 0.3< vM≤ 2
Agar manbadagi chiqyotgan chiqindi gaz harorati atrof muhit harorati bilan teng bo’lsa u holda REG quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi.
Huddi shunday vM =1.3 ω0* D / H
Yuqorida formulalarda keltirilgan ko’rsatgichlar REG ni barcha manbalar uchun aniqlashda bir xil A = 250
TT = tashqi havo harorati ma’lumotlarga ko’ra T = 37.4
Moddalarning tabiiy konsentratsiyasi
Bug’doy change uchun Cf = 0.20 mg/m3
Uglerod oksidi Cf = 5.0 mg/m3
Azot oksidi uchun Cf = 0.085 mg/m3
Metal change - 0.5 mg/m3
Uglevodorodlar – 5 mg/m3
Payvandlash change – 0.5 mg/m3
Marganes aerozoli – 0.01 mg/m3
Qurum – 0.15 mg/m3
Oltingugurt angidriti – 0.5 mg/m3
Akrolein – 0.3 mg/m3
Keltirilgan formulalardan foydalnib har bir modda uchun ruxsat etiladigan chiqindilar me’yori hisoblab chiqiladi va jadval ko’rinishida natijalar keltiriladi.
2.3 – jadval .
№
|
Moddalar nomi
|
REIM
|
g/sek
|
t/yil
|
1
|
Uglevodorodlar
|
0.9752
|
4.461
|
2
|
Qurum
|
0.003
|
0.038
|
3
|
Oltingugurt angidriti
|
0.0067
|
0.088
|
4
|
Uglerod oksidi
|
0.104
|
1.38
|
5
|
Azot oksidlari
|
0.044
|
0.60
|
6
|
Payvandlash change
|
0.0006
|
0.00092
|
7
|
Marganes aerozoli
|
0.00008
|
0.00012
|
|
jami
|
|
6.568
|
2.6 Sanitar himoya hududi o’lchamlari hisobi.
Korxonalarni sanitar himoya zonasi ishlab chiqarish talablari bo’yicha aniqlanib hisoblar bilan asoslanadi.
Sanitar himoya hududi quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:
Λ = Λ0 R/R0
Bu yerda :
Λ - EHX hisobiy o’lchamlari
Λ0 - manbalari SHX bo’lgan hisoblangan masofa.
R – shamolning yillik takrorlanishi
R0 – bitta rumb yo’nalishi bo’yicha shamolning o’rtacha yillik takrorlanishi.
R0 = 100/8 = 12.5 %
Hisoblar quyidagi jadvalda keltirilgan.
2.4 – jadval.
SHH o’lchamlari hisobi
shamol yo’nalishi
|
sh
|
Sh shk
|
shk
|
jshk
|
j
|
jF
|
F
|
shF
|
Maksimal hisobiy o’lcham
|
500
|
500
|
500
|
500
|
500
|
500
|
500
|
500
|
Shamol yo’nalishi o’rtacha yillik takrorlanishi
|
4.2
|
7
|
11
|
1
|
1
|
1
|
9
|
28
|
Bitta rumb bo’yicha shamol takrorlanishi
|
12.5
|
12.5
|
12.5
|
12.5
|
12.5
|
12.5
|
12.5
|
12.5
|
R/R0 nisbat
|
3.36
|
0.56
|
0.88
|
0.08
|
0.08
|
0.08
|
0.72
|
2.24
|
SHH hisobiy o’lchami
|
1680
|
280
|
440
|
40
|
40
|
40
|
360
|
1120
|
2.7 Atmosfera havosiga chiqayotgan chiqindilarni kamaytirish bo’yicha tadbirlar.
Ayriyom neft bazassiga bir yilda 7200 tonna maxsulot qabul qilinib iste’molchilarga tarqatib beriladi. Korxonani neft maxsulotlarini qabul qilish, tarqatib berish jarayonoda atmosfera havosiga 9.749 tonna turli xildagi chiqindilar chiqadi. Atmosferaga chiqayotgan moddalarning ruxsat berilgan me’yorlari 6.568 tonna ortiqcha chiqayotgan chiqindilar, ruxsat etilgan me’yordan 5.63 tonna ortiq.
Atmosferaga chiqayotgan me’yoridan ortiq moddalar nafaqat atmosferaga yer, suv, o’simlik va hayvonot dunyosiga, odamlar salomatligiga salbiy ta’sir ko’rsatadi.
Korxonada birorta ham gaz, chang tozalash uskunalari o’rnatilmagan.
Shuning uchun bajarilgan ishda atmosferaga chiqayotgan ortiqcha chiqindilarni me’yor darajaligiga kamaytirish uchun samaradorligi yuqori bo’lgan hozirgi davr talabi darajasida bo’lgan quyidagi filtrlarni o’rnatish tavsiya qilinadi. Bu filtrlarni 1-11, 29-31 manbalarga o’rnatish tavsiya qilinadi.
-
D -14 y filtri
Texnik tasnifi
Quvvati m3/soat – 2000
Filtrlovchi material – FPA – 15-6
Filtrlash maydoni m2 – 28.2
Massasi 24 kg
Samaradorligi % - 99.
-
D – 9 y filtri
Texnik tasnifi
Quvvati m3/soat – 1350
Filtrlovchi material – FPP – 25-6
Filtrlash maydoni m2 – 130
Massasi 21 kg
Samaradorligi % - 99.
-
D – 21 filtri
Texnik tasnifi
Quvvati m3/soat – 2400
Filtrlovchi material – FPA – 15-6
Filtrlash maydoni m2 – 33
Massasi 40 kg
Samaradorligi % - 99
-
D – 29 kl filtri
Texnik tasnifi
Quvvati m3/soat – 3400
Filtrlovchi material – FPA – 15-6
Filtrlash maydoni m2 – 23
Massasi 32 kg
Samaradorligi % - 99
Bundan tashqari rezervuarlari suzib yuruvchi Pontonlarni o’rnatishni tavsiya qilamiz.
Bu Pontonlar rezervuarlardan uglevodorodlar chiqishini kamaytiradi va birdaniga sodir bo’ladigan yong’inlarni oldini oladi.
3. Mehnatni muhofaza qilish.
3.1 Korxonada mehnatni muhofaza qilish ishlarini tashkil qilish.
Korxona ish jarayonoda shikastlanish va kasbiy kasalliklarni kamaytirish davlat miqyosdagi ijtimoiy, iqtisodiy ahamiyatga ega bo’lib, mehnat muhofazasi bo’lishi raxbariyat va kasaba uyushmalari bilan hamkorlikda chora tadbirlar belgilanadi. Korxonada yuz beradigan har qanday baxtsiz hodisaga korxona, birinchi raxbar, muhandis bevosita javobgar hisoblanadi. Korxona qonun asosida mehnatni muhofaza etish masalalarini hal qilish maqsadida har yil kasaba uyushmasi tashkilotlari bilan hamkorlikda mehnat muxofazasi chora tadbirlari ishlab chiqiladi.
Mehnat sharoitini yaxshilanishiga olib keladigan jami tadbirlar mazmuni bo’yicha quyidagilarga bo’linadi:
-
Baxtsiz hodisalarning oldini olish tadbirlari. Bularga zaharli va yengil alangalanuvchi suyuqliklarni saqlash jarayonlarini mexanizatsiyalashtirish, himoya masalalari, to’siqlar, avtomatik himoya vositalari, signal moslamalari, masofadan boshqarish asboblarini qo’shimcha o’rnatish va boshqalar kiradi.
-
Mehnat sharoitini umumiy yaxshilash chora tadbirlari. Bunga mehnatni muhofaza qilish masalalarini yorituvchi ko’rgazmali xonalar, burchaklar tashkil qilish ish joylarini umumiy yoritish shovqin va tebranishlarga qarshi umumiy chora tadbirlar maxsus yechini, yuvinish, kir yuvish, kimyoviy tozalash , kiyimlarni maxsus tikish xonalarini tashkil etish kiradi.
Ishlab chiqarishda yangi taxnologik jarayonlarni tadbiq etish va umumiy rekonstruksiya qilish ham mehnat sharoitini yaxshilash chora tadbirlariga kiradi.
Bundan tashqari korxona jamoasi raxbarlari tarmoq vazirliklari hamkorligida mehnatni muhofaza qilish, mehnat sharoitlarini yaxshilash va sanitariya gigeyena chora tadbirlarini ishlab chiqib, tarmoq markaziy kasaba qo’mitalari tasdiqlaydi.
| 