A. M. Eshmuradov, D. T. Normatova abonent kirish tarmoqlari

79
N
R
h
h
M
h
E
2.15-rasm. Antennaning o‘rnatilishi balandligini tanlash.
h
R
N
M
=
⋅
⋅
λ
4
,
bu yerda: λ – to‘lqin uzunligi; R – uzatish antennasigacha masofa; 
N – antennaning balandligi.
Binolar va tashqi predmetlardan qaytgan to‘lqinlar kuchlan-
ganligi barcha uchta yo‘nalishlar – balandlik bo‘yicha, gori-
zontal tekislikda va uzatish yo‘nalishida o‘zgaradigan bir 
jinsli bo‘lmagan maydonni hosil qiladi. Bunda maydon kuch-
langanligining maksimal va minimal qiymatlari ko‘p sonli 
qaytarishlar tufayli nomuntazam xarakterga ega bo‘ladi. Bu 
samara bilan kurashish uchun DVB-T da maxsus algoritm 
ish latiladi. Uzatkichdan ma’lumotlar uzluksiz oqim bilan 
uzatilmaydi, balki uncha katta bo‘lmagan paketlarga bo‘linadi, 
himoya intervallari deyiladigan uzilishlar bilan uzatiladi. Bu 
holda aks sado samarasi nafaqat asosiy signalni aniq uzatishga, 
balki uning qaytgan to‘lqinlar bilan takrorlanishi hisobiga 
kuchaytirishga yordam beradi.

80
Himoya intervali bu bitta signalni boshqasi boshlanguncha 
so‘nishi uchun yetarli bo‘ladigan foydali signallar orasidagi 
oddiy pauza emas. Bu vaqt davomida qabullagichga foydali 
signal fragmenti keladi, bu qabul qilingan signal tashuvchilari 
ortogonalligining saqlanishini kafolatlaydi (tushunarliki, 
agar aks signal ko‘p nurli tarqalishda bu himoya intervali 
uzunligidan biroz keshiktirilsa). DVB-T uchun bo‘sag‘aviy 
signal/shovqin nisbati bo‘sag‘aviy samarani e’tiborga olganda 
taxminan 5–10 martaga yaxshi bo‘ladi. Shunday qilib, agar aks 
signal ko‘p nurli tarqalishda bu himoya intervali uzunligidan 
biroz keshiktirilsa, u holda kechiktirilgan signalni foydali 
hisoblash va u bilan kurashish emas, balki undan foydalanish 
mumkin.
Amalda bu DVB-T signalni qabul qilishda antenna turi 
va uni o‘rnatish joyini tanlashga boshqa yondashishlardan 
foydalanish zarurligini bildiradi. Analog televideniyeni 
qabul qilishda optimal yechim «to‘lqin kanali» turidagi 
yuqori yo‘naltirilgan antennadan va uni bir tekis maydonga 
o‘rnatishdan foydalanilgan, bu zich qurilishli sharoitlarda 
juda qiyin. Bundan tashqari, yuqori yo‘naltirilgan antenna 
tor chastotalar diapazoniga ega va ikkita yo‘nalishlardan bir 
vaqtda qabullashni olib borishga imkon bermaydi.
Zamonaviy shahardagi elektromagnit to‘lqin sezilarli 
kompo nentli turg‘un to‘lqinlar murakkab tuzilmasidan iborat. 
Bu holda maydon kuchlanganligining yaqin maksimumlari 
orasidagi masofa to‘lqin uzunligining yarmiga teng bo‘ladi. 
«To‘lqin kanali» turidagi yuqori yo‘naltirilgan antenna turg‘un 
to‘lqin maydonida bo‘lishi bilan hisoblangan kuchaytirishni 
ta’minlaydi. DVB-T signalini qabul qilish uchun bunday 
antennaning qo‘llanilishi faqat ochiq joyda optimal bo‘ladi. 

81
Shunday qilib, zich shahar qurilishlari sharoitlarida DVB-T 
signalini qabul qilish uchun antenna quyidagi shartlarni 
qoniqtirishi kerak:
– antennaning o‘lchamlari to‘lqin uzunligining yarmidan 
oshmasligi kerak;
– antenna panjarasi ikkitadan ortiq qavatlardan bo‘lmasligi 
kerak;
– «to‘lqin kanali» turidagi yuqori yo‘naltirilgan antenna 
bittadan ortiq direktorlarga ega bo‘lmasligi kerak;
– antennani turg‘un to‘lqin maydonining maksimumiga joy-
lash tirish kerak.
Ko‘p nurli signalning hosil bo‘lish tamoyili 2.16-rasmda 
tasvirlangan.
Telemarkaz
To‘g‘ri signal
Yondan qaytish
Orqadan qaytish
signali
signali
Antenna
2.16-rasm. Ko‘p nurli signalning hosil bo‘lish tamoyili.

82
Kanalli ekvalizatsiya OFDM signal bitta tez modulatsiyala-
nadigan keng polosali signal emas, balki sekin modulatsiyala-
nadigan tor polosali signallar to‘plami sifatida qaralishi 
mumkin. Past simvolli tezlik simvollar orasida himoya 
intervalining ishlatilishini mumkin qiladi, bu vaqt bo‘yicha 
sochilishniga va simvollararo buzilishlarni tuzatishga imkon 
beradi.

Download 8,99 Mb.