Yer yuzasining tuzilishi va foydali

19.2. Iqlimi
S ayyoram izdagi eng nam m aterik. A frik a iqlim iga 
qaraganda xilm a-xilroq. Janubiy A m erika 6 ta iqlim 
m intaqasida joylashgan: 
shimoliy va janubiy subek- 
vatorial, ekvalorial, tropik, subtropikva mo'tadil.
Ekva- 
torial iqlim m intaqasida A m azoniya past- tekisligining 
katta qism i va m aterikning shim oli-g‘arbiy qirg‘og‘i 
joylashgan, yil b o 'y i o 'rta ch a harorat +25°C, y o g 'in la r 
m o‘l (1500— 3500 mm). Subekvatorial m intaqa ekva- 
torning har ikki tom onida joylashgan, yozda ekvalorial 
havo m assalari kirib kelganda yom g 'ir ko‘p yog'adi 
(1000— 2000 mm), harorat yuqori +25°C bo'ladi. 
Q ishda tropik havo m assalari k irib kelishi bilan y og'in 
yog'm aydi, havo harorati +25°C, qishning oxirida esa 
+28°C. Shim oliy subekvatorial m intaqaga A m azonka 
daryosining quyilish jo y i, G viana yassi tog'ligi, O rinoko 
havzasining k atta qism i va shim oliy qirg 'o q zonasi 
k irad i. Janubiy su b ek v ato rial m in taq a g a B raz iliy a 
yassi tog‘ligi kiradi. Tropik iqlim m intaqasining shar­
qiy qism i ja nubi-sharqiy p assatlar ta ’sirid a shakllangan, 
chunki u lar A tlantika okeanidan B raziliya tog'Iigining 
yonbagM rlariga ko‘p nam olib keladi. Bu yerda iqlim
nam va issiq, yanvar oyi harorati +25°C, iyulniki +17—
19°C, y o g 'in lar 2000 m m atrofida. M aterikning ichki 
qism larida yog*in m iqdori kam ayadi (1000— 500 mm), 
tropik m intaqaning Tinch okean q irg 'o g 'i sovuq Peru 
oqim i ta ’sirida, sovuq suvlar havoni sovitib yog’in 
yog’ishiga to’sqinlik qiladi. Bu yerda doim iy tum anlar
127

b o'ladi, shudring ko‘p tushadi. A takam a cho'lida 
um um an y og'in yog'm aydi, asosiy n am lik m anbayi 
shudring hisoblanadi. Shuning uchun A takam a cho'li 
dunyodagi eng quruq cho'l hisoblanadi. Q irg'oqlarda 
harorat +20°C, qishda +30°C. S ubtropik iqlim m intaqasi 
30 va 40° j.k. orasida joylashgan. M azkur joylarga La- 
P lata pasttekisligining janubiy qism i va A nd to g 'la rin in g
shu kengliklaridagi qism i kiradi. Sharqiy qism ida 
nam subtropik (yanvarning harorati +25°, iyulniki 
+10°, +15°C, yo g 'in lar 2000— 1000 mm), ichki qism ­
larida quruq subtropik (500— 300 mm), Tinch okean 
qirg'oqlarida O 'rta dengiz iqlim i shakllangan: yoz issiq 
(+17o,+20°C), qish iliq (+8°C,+10oC) va nam . M o'tadil 
iqlim m intaqada ju d a xilm a-xil: g 'arbiy qirg'oqlar 
m o'tadil, qish yum shoq va iliq (+4°C, +5°C), yoz salqin 
va nam (harorat +15°C, yo g 'in lar 2000— 3000 mm); 
sharqiy qism ida m o'tadil quruq iqlim (qish salqin 10°C), 
ba’zida qor yog'adi, am m o tezda erib ketadi, yoz quruq 
va iliq (+15°C, +20°C).
And tog'larida balandlik iqlim m intaqalari hosil 
bo'lgan.

Download 8,32 Mb.