mumkin bolsa, jismning yorugMik manbayiga qaragan yuzasida
hosil boladi. Shaxsiy soyalaming, shuningdek, nisbatan yorugi
qismlari — reflekslari, ya"ni shaxsiy soyani yorugMik nurlarining
bir qismi bilan yoritilishi holati ham boMadi. Jismdan yuzaga yoki
boshqa jismga tushayotgan soya
tushuvchi soya, deb nomlanadi.
Yaltiroq yuzaga ega jismlaming (oyna, metallva h.k.) yom glik
tushgan tarafida
jilvani (refleks)— jism yuzasidagi rassom ko‘zini
qamashtiruvchi, tushayotgan yorugMikning asosiy qismini aks
etuvchi joyni payqash mumkin. Jilva, asosan, egri, botiq, yorug‘-
likni o‘zida kuchh qaytarish xususiyatiga ega buyumlarda kuzatiladi.
Jilva jism shakfi va hajmini tasvirlashda katta ahamiyatga ega. Jilvaning
o ‘rni, turi hamda oMchamini to‘g‘ri tanlash jismning cheklangan
tasviriy vositalar yordamida ishlangan siluetli suratida ham juda
ahamiyatli va u ushbu jismning shakli va hajmini kohsatib berishga
xizmat qiladi. Aksincha, noto‘g‘ri chizilgan jilva, butun rasm to‘g‘ri
ishlangan taqdirda ham, shaklni buzadi. 27-rasmda shar hajmiga
shakl berish orqali uning yuzasidagi yorug‘ soya munosabatlarini
ko‘rishimiz mumkin:
1—yoruglik;
2—yaltiroqlik; J —yarim soya;
