51
strategik alyanslari) namoyon bo’lmoqda. Bu jarayon kompaniyalar
o’rtasidagi kuchlarning taqsimlanishini o’zgartirib yubormoqda.
Natijada
ta’sir ko’rsatish hududlarini birgalikda bo’lib olish boshlanmoqda,
birgalikda iqtisodiy nazorat sohasi kengaymoqda, kompaniyalar salohiyati
birlashtirilmoqda.
TMKlar ishtirokida qo’shilishlar va qo’shib
olinishlar shaklida
kapitalning xalqaro birlashish (konsolidatsiyasi) jarayoni XX – XXI asrlar
bo’sag’asida jahon iqtisodiyotining transmilliylashuvi va globallashuviga
ta’sir ko’rsatuvchi muhim omilga aylandi. XX asr boshidan beri ro’y bergan
qo’shilishlar va qo’shib olishlarning besh “to’lqini”ga
globallashib
borayotgan iqtisodiyotning mazmun-mohiyatini aks ettiruvchi ularning
oltinchi “to’lqini” qo’shildi. Oltinchi «to’lqin»
XXI asrning ilk yillaridagi
jahon iqtisodiyotining pasayishidan va AQShda fond birjalari faoliyati
inqirozidan so’ng 2003 yilda boshlangan deyish mumkin. 2007 yilda
jahonda qo’shilishlar va qo’shib olishlarning hajmi rekord ko’rsatkichga -
4,74 trln. doll.ga yetib, 2000 yil darajasiga nisbatan 3,4 trln. doll.ga
ko’paydi.
1
2008 yilda boshlangan jahon moliviy-iqtisodiy
inqirozi tufayli
ularning soni jidddiy kamaydi (3.1-jadval).
