Informatsion in/rastruklura

Informatsion in/rastruklura
Turli xil davlatlarda buxgalteriya hisobi tamoyillari turlicha, unga 
yarasha bunday farqlar biznes amaliyotini, hisobot taqdimotini 
(boshqaruv va soliq) hamda chop etiladigan m a’lumotlar hajmi va 
tarkibining turli xil bo'lishini aks ettiradi.
Korporativ 
boshqaruv 
samaradorligini 
ta ’minlash 
uchun 
informatsiyani ochib berilishining rasmiy tartibga solinishi tizimi 
kompaniyalar tomonidan aniq, to'liq va o‘z vaqtidagi m a’lumotlami 
tayyorlanishini kafolatlashi lozim. Chop etilayotgan informatsiyaning 
amaliy foydaliligi darajasi mavjud va potensial moliyaviy manfaatdor 
shaxslarga kompaniya boshqaruvini hamda uning ishlab chiqarish va 
moliyaviy faoliyati sifatini kuzatib borish imkoni bera olish uchun 
yetarli bo‘lishi kerak. Past informatsion standartlar bilan farqlanuvchi 
sharoitlarda kompaniya faoliyati ustidan kerakli nazorat qilish mushkui 
yoki mumkin emas bo‘ladi. Bunday holat yomon korporativ boshqaruv 
uchun imkoniyat yaratib beradi.
Korporativ boshqaruv reytingini belgilash Agentligi biror-bir 
davlatning buxgalteriya tizimini boshqa mamlakatnikiga nisbatan 
taqqoslab yoqlab chiqmaydi, balki qanchalar u yoki bu davlatdagi 
standartlar muhum m a’lumotlami o ‘z vaqtida taqdim etilishini ta ’rninlay 
olishi mumkinligini baholaydi. Ba’zi davlatlarda, ayniqsa, bozori 
rivojlanayotgan mamlakatlarda buxgalteriya hisobi standartlari to‘liq 
boMmasligi mumkin. Bunday hollarda кофогаПу boshqaruv reytingi 
xizmati agentligi buxgalteriya hisobining Xaiqaro standartlarini (AQSh 
yoki 
boshqa 
mamlakatlaming 
xaiqaro 
darajada 
e’tirof etilgan 
buxgalteriya hisobi standartlarini) qo‘l!ashni k o'rib chiqadi.
К оф ога^у boshqaruv reytingini belgilash agentliklari tomonidan 
mamlakatning 
informatsion 
infratuzilmasini 
baholashda 
hisobga 
olinadigan omillar:
• Auditorlar soni, tayyorligi va mustaqillik darajasi;
• Mustaqil 
(xolis) 
moliyaviy 
audit 
o‘tkazishga 
talablar 
qo‘yiladimi?
• Mahalliy 
buxgalteriya 
hisobi 
standartlari 
bilan 
xaiqaro 
buxgalteriya hisobi standartlarini taqqoslash:
- t o ‘plangan (konsolidatsiyalashgan) hisobotni tuzish bazasi;
— moliyaviy ma’lumotlarga qo'shim cha tarzda ishlab chiqarishga 
oid m a’lumotlami ishlatish;
— kompaniya va alohida aksiyadorlar manfaatiari uchun muhum 
boMgan sho’ba korxonalarining moliyaviy holati va barqarorligi;
160

- bo'linmalar to‘g ‘risidagi ma’lumotlar: alohida korxonalar yoki 
bo‘linmalaming moliyaviy faoliyati natijalari;
- aktivlami baholash usullari;
- daromadlar, xarajatlar, foyda va zararlami aniqlash;
- pul mablag‘lari harakati: mablag'lar manbalari va ulami ishlatish 
yo'nalishlari;
barcha real va shartli majburiyatlar hisobi;
• Transfertli baholami shakllantirilish, mablag'lami yashirincha 
o'tkazilganligi va berilgan subsidiyalar mavjudligi to‘g‘risida guvohlik 
bemvchi informatsiyalar;
• O'zaro aloqadagi kompaniyalar bilan hisoblashuvlar bo‘yicha 
qarzlar;
• Chop etilishi lozim bo‘lgan informatsiyani qachon ochib berish 
talab qilinadi?
• Xolis auditor tomonidan tasdiqlangan moliyaviy hisobotni olish 
imkoni osonmi?

Download 6,87 Mb.