|
-§. AXBOROT-KOMMUNIKATSIYALAR BOZORI TOVARLARINI QO‘LLASH NATIJASIDA OLINADIGAN IQTISODIY SAMARADORLIKNI HISOBLASH USULLARI
|
| bet | 89/109 | | Sana | 18.01.2021 | | Hajmi | 1,79 Mb. | | #13041 |
5.6-§. AXBOROT-KOMMUNIKATSIYALAR BOZORI TOVARLARINI QO‘LLASH NATIJASIDA OLINADIGAN IQTISODIY SAMARADORLIKNI HISOBLASH USULLARI
Axborot-kommunikatsiyalar bozori tovarlaridan foydalanish va axborot faoliyatining majmuaviy samaradorligi eng asosiy ko‘rsat-kichlardan biri bo‘lib hisoblanadi:
Ei – axborot samaradorliligi; Eib – axborot – kommunikatsiyalar bozori tovarlaridan foydalanish samaradorligi; Eid – axborot faoliyati samaradorligi.
Axborot – kommunikatsiyalar bozori tovarlaridan foydalanish bir necha sohalar bo‘yicha amalga oshirilayotgan bo‘lsa, u holda asosiy variant har bir soha bo‘yicha hisoblanadi. Ushbu bozor tovarlaridan t – yilda foydalanishning harajatlarini tejashni bashoratlash quyidagi formula asosida amalga oshiriladi:
(14)
bu yerda: ZTb – t – yilda asosiy texnologiyalardan foydalanish harajatlari miqdori; Zdi – axborot mahsulotlarini qayta ishlashning asosiy texnologiyalaridan foydalangan holda qo‘shimcha tadbirlarni amalga oshirish uchun sarflangan harajatlar miqdori; Z – keltirilgan normativ harajatlar, yangi texnologiyalar ishlamay qolgan holda t – yilda j – turdagi ijtimoiy-iqtisodiy natijalar bilan ta’minlanib yangi texnologiyalarni qo‘llash natijasida olingan qo‘shimcha natijalar bilan solishtirish; Zok – keltirilgan normativ harajatlar asosida hisoblanib, ushbu texnologiyalarni qo‘llash natijasida vujudga keladigan k – turdagi ijgimoiy va iqtisodiy salbiy natijalarni qoplashni ta’minlaydi; Zn – t – yilda axborot mahsulotlarini qayta ishlash bo‘yicha yangi texnologiyalarini qo‘llash natijasida keltirilgan harajatlar.
Axborot – kommunikatsiyalar bozori tovarlaridan foydalanish orqali keltirilgan harajatlar quyidagicha aniqlanadi:
(15)
bu yerda: Zt – t – yilda keltirilgan harajatlar miqdori; S – t – yildagi joriy harajatlar miqdori; K – t – yilda foydalanadigan resurslar; Yent – t – yilda axborot-kommunikatsiyalar bozori tovarlaridan foydalanish samaradorligining me’yoriy koeffitsiyenta. Ushbu texnika va texnolo-giyalarining ma’naviy eskirish muddati 3 – 5 yilni tashkil qiladi.
Yuqorida keltirilgan formula asosida yillik harajatlarni tejashni t – yil bo‘yicha hisoblash, axborot-kommunikatsiyalar bozori tovarlarini qo‘llash har bir soha bo‘yicha alohida hisoblab chiqiladi. Sohalar bo‘yicha axborot – kommunikatsiyalar bozori tovarlardan foydalanish yillik tejamkorlik yig‘indisini (Et) quyidagi formula asosida aniqlash kerak:
(16)
bu yerda: Ek – axborot – kommunikatsiyalar texnologiyalarini t – yil k – sohada qo‘llashning yillik samaradorligi miqdori. Axborot-kommunikatsiyalar bozori tovarlaridan foydalanishning har bir soha va barcha yillar bo‘yicha olingan samaradorlik yig‘indisi suyidagicha:
(17)
bu yerda: T – hisoblanadigan davr kattaligi shunday qilib olinishi kerakki, unda bashoratlanayotgan barcha davr uchun me’eriy ijtimoiy-iqtisodiy natija olinishi kerak; Et – t – yil uchun axborot-kommunika-siyalar bozori tovarlarini qo‘llash natijasida olinadigan yillik samaradorlik; Yen – axborot – kommunikatsiyalar bozori tovarlaridan foydalanishning samaradorlik me’eriy koeffitsiyenta.
Axborot – kommunikatsiyalar texnologiyalaridan foydalanish harajatlarining yillik o‘rtacha tejamkorligi asosida eng tejamkorlik variantini tanlab olish-ni quyidagicha aniqlash mumkin:
(18)
bu yerda: Ht – kattalik quyidagi tenglama orqali topiladi:
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
-§. AXBOROT-KOMMUNIKATSIYALAR BOZORI TOVARLARINI QO‘LLASH NATIJASIDA OLINADIGAN IQTISODIY SAMARADORLIKNI HISOBLASH USULLARI
|
