~ 76 ~
1.
Sinfdan va maktabdan tashqar texnik va texnologik ish turlari
bo’yicha olib boriladigan tashkiliy ishlar nimalardan iborat?
2.
O`quvchilar bilan individual ishlar olib borish necha guruhga
bo’linadi?
3.
Umumiy o`rta ta’lim muassasalarida darsdan tashqari
mashg`ulotlarning necha guruhga ajratish mumkin?
4.
Sinfdan tashqari ishlarning ommaviy shaklihaqida gapiring.
5.
Birlashmaga jalb etilgan o`quvchilarda qanaqa sifatlar
shakllanadi?
16-MAVZU. O’QUVCHILARNING TEXNIK IJODKORLIGINI
RIVOJLANTIRISH
REJA:
1.
O’quvchlarning texnik ijodkorligini rivojlantirish
yo’nalishlari va asosiy bosqichlari.
2.
Texnik ijodkorlikning rivojlanishi.
Hozirgi kunda Respublikamizda juda ko`p ixtisosliklar mavjud. Bu
ixtisosliklarda har xil turdagi texnik ob’yektlar va moslamalar
ishlatiladi. Shuning uchun texnika bo`yicha maktabdan tashqari
tadbirlarni tashkil qilishda o`quvchilarning o`z xohish moyilligiga va
qiziqishiga qarab tanlash prinsipiga asosan sharoit tug`dirib berish
zarur. Ayrim maktablarda bitta mehnat ta’limi o`qituvchisi
o`quvchilarni texnikaning barcha yo`nalishlari bo`yicha
qiziqishlarini
qondira olmaydi. Agarda katta maktab bo`lsa unda 2-3 ta mehnat ta’limi
o`qituvchilari ishlasa unda o`quvchilarning texnik to`garaklar bo`yicha
ixtisos va qiziqishlarini qondira olishlari mumkin. To`garak ishlarining
yo`nalishlari maktab ma’muriyati ehtiyojidan kelib chiqib o`zi
belgilaydi. Bunda maktab atrofida joylashgan ishlab chiqarish
korxonasini xarakteri, pedagogik kadrlarning salohiyati, maktab
moddiy texnik bazasi va uni rivojlantirish imkoniyatlari inobatga olishi
zarur.
Agarda maktab miqyosida tashkil etayotgan to`garaklar
o`quvchilarning ehtiyojiga mos kelmasa
u holda tuman va shahar
miqyosidagi to`garaklarda ishtirok etishlari mumkin. Har bir yo`nalish
bo`yicha ochilgan to`garak faoliyatida o`quvchilar umumiy va xususiy
vazifalarni amalga oshiradilar. Xususiy masalalarni hal etish uchun
~ 77 ~
texnik to`garaklar maxsus dastur, me’yoriy hujjatlar bo`yicha to`garak
tashkilotlari va rahbarlari o`quvchilar bilan olib boriladigan ishlarni
mazmuni, shakli va metodlarini ishlab chiqadilar.
Dastur va reja
Texnik to`garaklar Respublika ta’lim markazi tomonidan
tasdiqlangan dastur asosida olib boriladi. To`garak
ishlari maktabdan
tashqari mashg`ulotlarning dasturiga asosan mavzular har xil bo`lish
mumkin. Ular shug`ullanishi yiliga qarab boshlang`ich, asosiy va
yuqori darajadagi guruhlarga bo`linadi. To`garaklarni tashkil qilish
jarayonida rahbar o`zining tayyorgarlik darajasi, maktabning moddiy -
texnik bazasining imkoniyati va o`quvchilarning qiziqishiga qarab
dasturga ma’lum o`zgartirishlar kiritish mumkin. Har tomonlama
fikrlab tuzilmagan rejasi qo`yilgan maqsadga erishish qiyin.
Shuning
uchun to`garak ishlarini rejasi, strukturasida quyidagi bo`limlar
bo`lishini tavsiya etadi:
1. Umumiy qism; 2. Ta’lim-tarbiya ishlari; 3. Metodik ishlanmalar;
4. Ommaviy tadbirlar; 5. Xo`jalik ishlari.
To`garaklarni tuzilgan yillik rejasi maktab direktori yoki
maktabdan tashqari o`quv muassasasining direktori tomonidan
tasdiqlanadi.
To`garak ishlari boshlangunga qadar uning rejasi tasdiqdan o`tadi.
To`garak rahbari to`garak ishtirokchilarining bilim va ommaviy
ko`nikma darajasi bo`lmaganligi
uchun uning rejasini amalga
oshirishda rahbarga qiyinchilik tug`diradi. Birinchi darsdan keyin
o`quvchilar o`zlarini qiziqish va moyilligiga qarab texnik ob’yektlarni
tanlaydilar, reja loyihasini muhokama qilishda uning a’zolarini fikr va
mulohazalarini e’tiborga olish zarur. Har bir mashg`ulotga to`garak
rahbarlari zarur bo`lgan asbob - uskuna, material va zaruriy
adabiyotlarni tayyorlab qo`yadi.
