Kuch sifatlarining nazorati va o‘ lchash usullari

8.1-rasm. Dinamogrammaning sxemasi:
Fmax-  kuchning eng katta qiymati, tmax -  unga erishish vaqti,
Tmnm-  kuch ta’sirining umumiy vaqti, Fo.r-  o ‘rtacha kuch,
J -  kuch impulsi;
I. Asosiy ko‘rsatkichlar :
a) harakatning biron-bir momentida kuchning oniy qiymati, 
xususan, maksimal kuch;
b) o‘rtacha kuch.
II. Integral ko‘rsatkichlar- kuch impulsi.
III. Differensial ko‘rsatkichlar - kuch gradiyenti va shu kabi­
lar.
Amaliyotda kuchni dinamometrdan foydalanib o‘lchash eng 
keng tarqalgan.
Mutlaq ko‘rsatkichlami qayd qilish bilan bir qatorda nisbiy 
(sportchi gavdasi massasini hisobga olgan holda) ko‘rsatkichlar 
ham hisobga olinadi.
Maksimal kuchning bahosi statik tartibda ishlashda oshirilgan 
bo‘lishi mumkin. Shu maqsadda, mushak guruhlaridagi maksimal 
kuchlami tanlab baholovchi turli mexanik, tenzonometrik 
dinamograf va dinamometrlardan foydalaniladi.
127

Shuni hisobga olish kerak-ki, statik kuch ko‘pgina sport turlari 
faoliyatiga nisbatan o‘ziga xos bo‘lmagan munosabatda boMadi. 
Sezilarli holda ushbu sifatlaming potensial bazasini aks ettirgan 
holda statik kuch maxsus tayyorgarlik jarayonini bajarishda va 
musobaqa mashqlaridagi kuch qobiliyatlarining yuqori darajasini 
kafolatlaydi.
Shuni bilish muhim-ki, statik tartibdagi kuch imkoniyatlarini 
tadqiq etish harakat amplitudasining aniq nuqtalarida qoMlangan 
holda aniqlanadi va belgilangan amallar (masalan, oMchashlar va 
b.) uning butun diapazonida o ‘tkazilishi mumkin.
Dinamik tartibda ishlovchi mushaklarda o‘tkazilayotgan 
oMchash natijalarining informativligi yuqori ekanligi maMum 
boMdi. Ammo, bu informativlikning kattaligi ko‘pchilik hollarda 
qayd qiluvchi kuch usuliga bogMiq.
Kuch sifatlarining aniq bahosi izokinetik tartibdagi ishda 
ko‘tariladi. Hozirgi vaqtda izokinetik trenajyorlar va ular asosida 
tayyorlangan diagnostika asboblari zamonaviy amaliyotda keng 
qoMlanmoqda.

Download 4,09 Mb.