-jadval Voleybolchini himoyadagi o‘yinining texnikasi to‘g‘risida

o‘tkazish singari, so‘rov usullari qatoriga kiradi. So‘rov usullari 
insonlarning fikr-mulohazalari, xulq-atvorlari va o ‘zlarini bunday 
tutishlarining sabablari, niyat va istaklari va shu singarilar, ya’ni 
instrumental o‘lchash usullari yordamida o‘rganib bo‘lmaydigan 
hamma alomat (narsa)lar to‘g‘risida 
ma’lumotlar olish 
imkoniyatini beradi.
Ekspert baholash usuliga nisbatan anketa o‘tkazish usuli 
xizmat ko‘rsatuvchi rolini o‘ynaydi, biroq agar gap ommaviy 
fikmi o‘rganish to‘g‘risida ketayotgan bo‘lsa, mustaqillik 
ahamiyatiga ega. Mazkur usul statistik usullar guruhiga kiradi va 
buning sababi - tadqiqotchi juda ham ko‘p sonli javoblami oladi: 
javoblar qanchalik ko‘p bo‘lsa, olingan natijalaming ishonchliligi 
ham shunchalik yuqori bo‘ladi. 
Intervyu va suhbatdan farqli 
o‘laroq, anketa o‘tkazish jarayoni anketani to ‘ldiruvchi shaxs
- r e s p o n t e n t ning (ingliz tilidagi respondent - javob beruv- 
chi so‘zidan olingan) ishlab chiqilgan standart savollar tizimiga 
yozma javob berishini nazarda tutadi.
Anketa (so‘rov) o‘tkazish statistik usul bo‘lib, o‘rganilayotgan 
obyekt to‘g ‘risidagi ko‘pchilik insonlarning fikrini aniqlash 
imkoniyatini beradi.
A n k e t a deb yozma javob berilishi kerak bo‘lgan savollardan 
tashkil topgan so‘rov varaqasiga aytiladi. Anketa savollari qisqa, 
respondentlar uchun tushunarli bo‘lishi va tadqiqot maqsadi 
to‘g‘risida aniq tasavvur hosil qilinishiga xizmat qilishi zarur.
Ekspertiza va anketa o ‘tkazishning texnikasi - bu alohida 
shaxs lar-ekspertlar fikrlarini j amlash va umumlashtirishdan iborat. 
Ekspertizaning shiori - «Bitta aql (bosh) yaxshi, ikkitasi undan 
ham yaxshi!». Ekspertizaga xarakterli misollar: gimnastikada va 
konkida figurali uchish musobaqalarining yoki «eng yaxshi ilmiy 
ish» ko‘rik tanlovining hakamlari va shu singarilar.
0
‘lchashlami ancha aniq usullar bilan amalga oshirishning 
imkoniyati bo‘lmagan yoki juda qiyin bo‘lgan hamma hollarda 
mutaxassislaming fikriga murojaat qilinadi.
Ba’zi hollarda, aniq yechim yo‘lini uzoq vaqt davomida 
qidirgandan ko‘ra, taqribiy yechimni darhol olish ancha
105

qulay boMadi. 
Biroq, subyektiv baho ekspertning individu­
al xususiyatlariga: 
kvalifikatsiyasi, eruditsiyasi, tajribasiga 
salomatligi holati va shu singarilarga sezilarli darajada bog‘liq 
boMadi. Shuning uchun, individual fikr tasodifiy kattalik sifatida 
qaraladi va statistik usullar yordamida ishlov beriladi.
Amaliyotda anketa o ‘tkazishning bir qancha variantlari: 
guruhli va individual, yuzma-yuz va sirtdan, personal (shaxsiy) 
va anonim anketa o‘tkazish usullari qoMlanadi. G uruhli an - 
keta o‘ tk a z ish da savollarga jamoa (masalan, o‘quv guruhi yo­
ki kafedra a’zolari) javob beradi. Sirtdan o‘tkaziladigan anketa 
o‘tkazishda javoblar pochta orqali jo ‘natiladi (yetkaziladi). 
Anonim anketa o‘tkazishda anketaning demografik qismi, ya’ni 
respondentning familiyasi, ismi, otasining ismi, yoshi, m a’lumoti, 
pasport ma’lumotlari va boshqa ma’lumotlar to‘ldirilmaydi.
Anketa, odatda, quyidagi ikki: demografik va asosiy qismlardan 
iborat boMadi.
Anketaning demografik qismi, ya’ni respondent shaxsini 
xarakterlovchi savollar: 
ismi, yoshi, jinsi, ijtimoiy ahvoli, 
m a’lumoti, manzili va shu singarilami aks ettiradi va anketaning 
oxirida joylashtiriladi.
Anketaning asosiy qismiga quyidagi: ochiq (erkin) va yopiq, 
shartsiz va shartli, bevosita (to‘g ‘ridan - to‘g ‘ri) va bilvosita 
savollar kiritiladi. Ushbu savollaming javoblari tadqiqotning 
asosiy masalasini hal etishi rejalashtirilgan boMadi.
Savollaming xarakteri anketaning turi va ko‘ rinishini aniqlaydi.
Respondentning javobi chegaralanmaydigan savollar ochiq 

Download 4,09 Mb.