b 8.4-rasm. P lunjer juftining ishlashi (a ) va purkalayotgan

o ‘rindiqqa o ‘tiradi. Ayni vaqtda nasos bilan forsunkaga yonilg‘i 
haydash va purkash to ‘xtaydi.
Kiritish teshigi yopilgan paytdan boshlab gilzadagi qayta 
chiqarish teshigi ochilguncha b o ‘lgan davr ichida plunjerning 
o ‘tgan yo ‘li plunjerning aktiv yo ‘li S a deb ataladi. Aktiv yo ‘lni 
plunjer yuzasi f P ga ko‘paytirsak plunjer bilan siqib chiqarilgan 
yonilg‘ining nazariy m iqdorini topam iz:
V = S - f .
y o
a J p
Sikl davom ida yonish kam erasiga purkaladigan haqiqiy 
yonilg‘ining miqdori quyidagicha hisoblanadi:
=
V y o
• ’ I n = S . ' / p ' Л р -
bu yerda: r|p — yonilgh berish koeffitsiyenti, r\p = 0,75... 
0,8. Bu koeffitsiyent plunjerli juftdagi va to ‘zitkichdagi zazorlar 
orqali yonilg‘ining sizishini, un in g siqiluvchanligini ham da 
yonilg‘i berish tizim ining deformatsiyasini hisobga oladi.
D vigatelning yuklam asi o ‘zgarishi bilan silindrga uzati- 
layotgan yonilg‘ining miqdori ham o ‘zgarishi kerak. Buning 
u c h u n p lu n je r reyka va m a rk a zd a n q o c h irm a ro stlag ich
yordam ida buriladi, natijada uning aktiv yo ‘li (8.4-rasm , b) 
va yonilg‘i miqdori o ‘zgaradi.
T ezyurar dizellarda q o ‘llaniladigan plunjerlarda yonilg‘i 
bera boshlash vaqti ju d a kam o ‘zgaradi.
Dvigatelga siklda ko‘proq yonilg‘i berish uchun plunjerning 
aktiv y o ‘li k attalash tirilad i. B unda chiqarish teshigi kech 
ochiladi (5-sxem a).
Y o n ilg ‘i m iq d o rin i k am ay tirish u c h u n p lu n je r teskari 
tom o n g a buraladi, natijada uning aktiv yo‘li qisqaradi. Bu 
holda chiqarish teshigi barvaqt ochiladi (6-sxema). Y onilg‘i 
berishni to ‘xtatish uchun reyka to ‘la tortilib chiqarilishi kerak. 
Bu holda plunjerning vintsim on qirrasi chiqarish teshigini 
kiritish teshigi b e rk ilish id a n o ld in ro q o c h ad i (7 -sx em a). 
N atijada forsunka orqali yonilg‘i purkash to ‘xtaydi, chunki 
plunjerning ustki hajm i bir vaqtning o ‘zida h am chiqarish, 
ham kiritish teshiklari bilan bog‘langan bo ‘ladi.
D izellard a berilad ig an y o n ilg ‘ining m aksim al m iqdori 
ch eg aralan g an b o ‘lib, ro stlag ich d ag i b o sh q arish rich ag ini 
siljishini cheklash bilan amalga oshiriladi.
99

N asos-forsunkalarda zolotnik tipidagi yuqori bosimli nasos 
va klapan-soplo to ‘zitgichli forsunka b ir agregatga birlash- 
tirilgan bo'ladi. N asos-forsunkaning plunjerli yuqorida ko‘rib 
o ‘tilgan Y aM Z nasosining plunjeridan ikkita ishchi vintsim on 
qirrasi borligi bilan farq qiladi. Y uqoridagi qirra y o n ilg ‘i 
purkashning boshlanish vaqti, ikkinchisi (pastkisi) esa yonilgM 
purkashning tugash vaqtini reykaning holatiga qarab boshqa­
rad i. P u rk ala y o tg a n yonilgM m iq d o ri q irra la r y o rd a m id a
o ‘zgartiriladi. N asos-forsunkaning plunjeri ham reyka yorda­
m ida buraladi.
A R-20A3 nasos-forsunkadan purkalayotgan yonilgMning 
m iqdori kamayishi natijasida yonilgM berish kechroq, y a ’ni 
yu.ch.n. yaqinida boshlanadi. YonilgM purkash esa ilgariroq 
tugaydi. Bu h o ld a y o n ish n in g effektivligi yaxshi boMadi, 
natijada dvigatelning tejamliligi ham yom onlashm aydi.
Y aM Z-236 dizelining yonilgM nasosidan har siklda beri­
ladigan yonilgM Qs ning kulachokli val aylanishlar chastotasi 
rik ga bogMiqligi reykaning uch holati uchu n 8.5-rasm da kelti­
rilgan.
Grafiklarning k o ‘rsatishicha kam yuklam alarda aylanishlar 
chastotasi ning oshishi bilan siklda beriladigan yonilgM miqdori
100
/

Download 8,29 Mb.