Jismoniy tarbiyaning maqsad va vazifalari

2) organizmning barcha sistemalarini to ‘g‘ri va o‘z vaqtida rivoj­
lantirish, ularning funksional imkoniyatlarini kengaytirish;
3) to ‘g‘ri qaddi-qomat va tovonni shakllantirish, uyg‘un jismo­
niy rivojlantirish.
Bolalar organizmi nomukammal, nozik bo‘lsa-da, barcha to‘- 
qimalaming juda egiluvchanligi, tezkorligi, modda almashinuvi 
jarayonlarining jadalligi qudratli rivojlanishni ta’minlaydi. Bola 
sharoitlaming o‘zgarishiga, jismoniy zo‘riqishga kattalarga nisbatan 
ancha tezroq va yaxshiroq moslashadi. U o‘ziga tushunarli bilim va 
ko‘nikmalarni o‘zlashtirishga idroki baland bo‘ladi, bu esa bir 
qancha ta’limiy vazifalami hal etish imkonini beradi:
1) jismoniy mashqlar bilan shug‘ullanish va madaniy- gigiyenik 
ko‘nikmalami o‘zlashtirish bilan bog‘liq dastlabki bilimlami 
shakllantirish;
2) shaxsiy va ijtimoiy gigiyena ko‘nikmalarini singdirish;
3) kelgusida sport bilan shug‘ullanish uchun asos bo‘lib xizmat 
qiladigan hayotiy zarur harakatlar, malaka va ko‘nikmalami 
shakllantirish.
Jismoniy mashqlar bolalaming to ‘laqonli aqliy, axloqiy, estetik 
va mehnat tarbiyasiga yordam berib, ularning ma’naviy-irodaviy 
sifatlarini (jasurlik, halollik, qat’iyat va boshq.) rivojlantiradi.
Jismoniy tarbiya maqsadlari va vazifalarini muvaffaqiyatli amalga 
oshirish uchun bizning mamlakatimizda yagona davlat sistemasi 
barpo etilgan.
О‘zbekistonda jismoniy tarbiya tizimi mafkuraviy, ilmiy-meto­
dik, dasturiy-me’yoriy asoslar birligidan iborat. 0 ‘zbekistondagi 
jismoniy tarbiya tizimi o‘zining g‘oyaviyligi, xalqchilligi va ilmiyligi 
bilan ajralib turadi. U barkamol avlodni tarbiyalash, rivojlantirish, 
sog‘lomlashtirish bilan bog‘liqdir.
Maktabgacha yoshdagi va kichik maktab yoshidagi bolalar bilan 
ish olib borishda bu qoidalar quyidagilarda o‘z ifodasini topadi. 
Shaxsni har tomonlama rivojlantirish qoidasi harakat madaniyati 
iisoslarini shakllantirishni va ayni vaqtda aqliy qobiliyatlami (top- 
qirlik, kuzatuvchanlik, qiziqish va boshq.), axloqiy fazilatlami 
(intizomlilik, jamoatchilik va boshq.), estetik didni rivojlantirishni 
tn’minlaydi. U yoki bu alohida jismoniy mashq turlariga erta 
ixtisoslashuvga yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi. U bola salomatligiga va uning 
uyg'un jismoniy rivojlanishiga zarar yetkazishi, yangi ko‘nikmalar, 
keyinchalik sport m ahorati tarkib topishida, shakllanishida 
i|iyinchilik tug‘dirishi mumkin.

Sog‘lomlashtirish yo‘nalishi qoidasi materiallar va vositalar 
mazmunini, hajmini tanlashni ko‘zda tutadi, u salomatlikni mus- 
tahkamlashni, shifokor-pedagog nazoratini amalga oshirishni 
ta’minlaydi.
Jismoniy tarbiyaning mehnat tajribasi bilan aloqasi bolalami 
ijtimoiy asoslangan har xil harakatlar tajribasi bilan boyitishda 
namoyon bo‘ladi. Turli vositalardan foydalanib, bolalarda aniqlik, 
harakatlar tezligi, sharoitga bog‘liq tarzda o‘zini moslashtirish, 
o‘quv, mehnat, maishiy kabi har qanday yangi faoliyatda tezda 
o‘z o‘rnini topish tarbiyalanadi.
Maktabgacha tarbiya muassasalarida jismoniy tarbiya siste­
masi jismoniy tarbiya vazifalari ro‘yobga chiqariladigan ilmiy 
asoslangan mazmun, vositalar, metodlar va shartlarning kom- 
pleks mazmunidan iboratdir.

Download 3,92 Mb.