190
shami bilan elektr uchquni beriladi (karburatorli, injektorli dvigatelda) yoki
yokilg‘ining mayda zarrachalari forsunka yordamida purkaladi (dizelda), natijada
siqish kamerasidagi zarra alangalanadi.
6rasm.
NEXIA avtomobilining dvigatel qirqimi.
1-moy to‘kish krani; 2-moy saqlagich; 3-moy filtri; 4-suv nasosi; 5-
chiqarish quvuri; 6-kiritish quvuri; 7-injektor; 8-yonilg‘i kanali; 9-resiver; 10-
silindrlar blokiningkallagi; 11-taqsimlash valiningpodshipnikining qopqog‘i; 12-
taqsim- lash vali; 13-karterningshamollatish shlangi; 14-klapanning tirqishini
to‘g‘rilov-
chi shayba; 15-klapan suxarisi; 16-turtkich; 17-klapan prujinasi;
18,19-klapan- ningyo‘naltiruvchi
vtulkalari; 20-klapan; 21-o‘t oldirish shami;
22-silindrlar blokining kallagi; 23-porshen; 24-kompressor halqa; 25-moy
sidirgich halqa; 26-porshen barmog‘i; 27-silindrlar bloki; 28-shatun; 29-tirsakli
val; 30-shatun qopqog‘i; 31-moy sathini o‘lchagich; 32-moy qabul qilgich
.
Ikkinchi taktda
porshen YUCHN dan PCHN ga harakat qiladi.
Bunda
siqish taktining oxirida boshlangan yonish jarayoni davom etadi, natijada silindrda
ko‘p miqdorda issiqlik ajraladi va gazlar bosimi ta’sirida porshen PCHN tomon
harakatlanadi. Bu vaqtda silindrda kengayish takti ketadi.
191
Porshenning harakatlanishi vaqtida u o‘z devorlari bilan chiqarish
darchasini ochishi bilanoq bosimga ega bo‘lgan ishlatilgan gazlar tashqariga chiqa
boshlaydi. So‘ngra
kiritish darchalari ochilib, silindrga nasos yordamida yangi
zarad (yonilg‘i aralashmasi yoki havo) yuboriladi, u esa
ishlatilgan gazlar bilan
qisman aralashib ularni chiqarish darchalari orqali tashqariga siqib chiqaradi.
Keyingi siklda shu jarayonlar yana ketma-ket takrorlanadi.
Rotorli dvigatellarda yonilg‘ining yonishi natijasida kengaygan gazlar
bosim bilan rotorga ta’sir etib uni aylantiradi. Hozirgi vaqtda,
rotorli dvigatellar,
ayrim kamchiliklari tufayli avtomobillarda kam qo‘llanilmoqda. Rotorli
dvigatellar o‘z navbatida gaz turbinali va rotor- porshenlilarga bo‘linadi.
