37
9. Nima uchun ranglarni kodlash kerak?
10. Palitra nima?
2.3. Bir modeldan boshqa modelga o`tkazish algoritmlari
Tasvirning rang chuqurligi
- 1 pikselning rangi haqida ma’lumot saqlash uchun
ajratilgan bitlar soni bilan aniqlanadi. Eng quyi sifati bu rang uzatish uchun atigi
1
bit
kerak bo`ladigan oqqora rasm. Biz pikselda qanchalik ko`p bitlardan
foydalansak, shuncha tuslarning umumiy soni ko`p, chuqurroq ranglarga ega
bo`lamiz. Lekin, bir vaqtning o`zida tasvir faylining o`lchami kattalashib boradi.
Grafik fayllarning o`lchami ba’zida True color (
pikselda 3 bayt
) rejimidan
foydalanishga to`sqinlik qiladi, tasvir sifati pastligi
tufayli sifatli chop etish
imkoniyati yo`qoladi. Odatda tasvirning fayl o`lchamini kamaytirish uchun yechim
bilan rang chuqurligini kamaytirishga to`g`ri keladi. Zamonaviy monitorlar rang
chuqurligining barcha qiymatlarida ishlatishga qodir.
Rangli model
- bu ranglarning tarkibiy qismlari yoki rang koordinatalari deb
ataladigan, odatda uch yoki to`rt qiymatdan iborat bo`lgan raqamlar to`plami sifatida
ranglarning tasvirlanishini tasvirlash uchun abstrakt modelni anglatuvchi atama.
Ushbu ma’lumotlarni sharhlash usuli bilan birgalikda rang modelining ranglar
to`plami ranglar maydonini aniqlaydi.[1]
Rasmlarni chop etishda RGB va CMYKda rasmlarning qanday ko`rinishi
o`rtasida bir nechta farqlar mavjud. Ranglarni qayta yaratish uchun kompyuter
ekrani yorug`likdan
foydalanadi, shuning uchun rasmlar CMYK-da bosilganidan
ko`ra yorqinroq ko`rinadi. Shuning uchun, agar kompyuter dizayni bilan
professional ravishda shug`ullanish
yoki bosma rasmlarda, masalan, elektron
qurilmada ko`paytirish uchun, RGB-ni CMYK-ga o`zgartirish kerak. CMYK-dagi
rasmlar ekrandagi RGB-da bo`lgani kabi yaxshi ko`rinmayotgandek tuyulishi
mumkin, ammo bosib chiqarish paytida buning aksi sodir bo`ladi..
RGB-ni CMYK-
ga tez va oson o`zgartirish
uchun bir nechta dasturiy ta’minotlar mavjud. Bulardan
biri bu Photoconverter dasturidir. Agar sizda bu dastur o`rnatilgan bo`lsa, quyidagi
38
ketma-ketlik orqali RGB modelidan CMYK modeliga o`tishingiz mumkin.
O`zgartirmoqchi bo`lgan rasmni tanlang, asosiy menyuga o`ting va (Menyu →
Sozlamalarni saqlash → Formatni saqlash sozlamalari → Formatni sozlash → JPG
→ Rangli model → CMYK) ni tanlang.
Fotosurat konverter shuningdek, bir vaqtning o`zida bir nechta rasmlarni bosib
chiqarish uchun tayyorlash kerak bo`lsa, ommaviy
rejimda aylantirishga imkon
beradi, shuningdek, rasmlarni tahrirlash uchun ko`plab imkoniyatlardan foydalanish
mumkin. Masalan, rasmlarni burish, effektlar yoki suv belgisi matnini qo`shish,
nashrida va boshqalarni o`zgartirish mumkin. Shundan so`ng yana CMYKni RGBga
o`zgartiradi.
Rangli modellar orasidagi o`tish
har doim modellarning ranglar maydoniga
mos kelmasligi tufayli ranglarning biron bir yo`qolishi bilan bog`liq. CMYK
modelida RGB modelining juda yorqin ranglarini namoyish qilish mumkin emas,
RGB modeli, o`z
navbatida, CMYK modelining quyuq zich soyalarini yetkaza
olmaydi, chunki rangning tabiati boshqacha. Konversiya natijasida yetkazilgan
zararlar tuzatib bo`lmaydigan holdir. Shunday qilib, agar RGB rang modelida
2.9-rasm. CMYK va RGB ranglar.
yaratilgan tasvirni CMYK modeliga o`zgartirilsa, CMYK o`tkaza olmaydigan RGB
modelining ba’zi ranglari buziladi. RGB-ga qaytganda, bu ranglar tiklanmaydi.[2]
Photoshopda, masalan, ranglarni eng aniq o`zgartirish uchun, eng
keng rang
oralig`iga ega va barcha rang modellarining ranglarini to`liq qamrab oladigan Lab
modeli yordamida konversiya amalga oshiriladi. Xususan, RGB-dan Photoshopda
39
CMYK-ga o`tkazish RGB-dan Lab-ga, keyin esa CMYK-ga aylantirishga
o`xshaydi.
Rangdan farqli o`laroq, CMYK rang modeli (Zangori, Qirmizi, Sariq, Key
rang-blacK) so`rilgan ranglarni tavsiflaydi. Undan spektrning ma`lum qismlarini
ajratib olib, oq nurni ishlatadigan ranglar deyiladi.
Aynan shu ranglar CMYK
modelida qo`llaniladi. Ular RGB modelining qo`shimcha ranglarini oq rangdan
ajratib olish yo`li bilan olinadi. CMYK-ning asosiy ranglari - zangori, to`q qizil va
sariq. Moviy rang oq qizil, binafsha - yashil, sariq – ko`k ranglarni ajratib olish yo`li
bilan olinadi. CMYK rangli modeli chop etish uchun asosiy hisoblanadi. Rangli
printerlar ham ushbu modeldan foydalanadilar. Qora rangni bosib chiqarish uchun
katta miqdordagi siyoh kerak bo`ladi. Bundan tashqari, CMYK modelining barcha
ranglarini aralashtirish aslida qora emas, balki iflos jigarrang rangni beradi. Shuning
uchun CMYK modelini yaxshilash uchun unga yana bitta qo`shimcha rang - qora
rang kiritildi. Chop etishda bu asosiy rang, shuning uchun model nomidagi oxirgi
harf B (emas), K (Key) bo`ladi, shuning uchun CMYK modeli to`rt kanalli. Gap
shundaki, CMYK RGB-ga qaraganda kamroq rang gamutiga ega. Shuning uchun
RGB-dan CMYK-ga o`zgartirganda ranglarning bir qismi yo`qoladi.
