6. Barabanli skanerlar.
Ular juda katta aylanish tezligida (1350
rpm (revolutions per minute – aylanish bir minutda) gacha) aylanadigan
shaffof shisha yoki plastmassa barabanlar, tashqarida (shaffof materiallar
uchun) yoki ichkarida (shaffofmas materiallar uchun) tanlangan
spektrdagi maxsus lampalar va fotoelektron ko‘paytiruvchi trubkalari
(PMT – Photomultiplier tube) ko‘rinishi dagi yorug‘lik detektorlari)
shunga o‘xshash skanerlarning boshqa har qanday yorug‘lik detektorlari
sinfiga qaraganda sezgich darajada yuqori sezuvchanlikka ega. Baraban
skanerlarida slaydlar, negativlar yoki fotosuratlar barabanning ichki
90
yuzasiga yopishqoq lenta va maxsus gellar yordamida yopishtiriladi,
ular (shaffof asl nusxalarda) sirtga juda mahkam yopishishini
ta’minlaydi va Nyuton halqalari deb ataladigan interfrensiya paydo
bo‘lishi, ya’ni aralashuv artefaktlari oldini oladi. Bularning barchasi
barabanli skanerlaridan yaxshi piksellar sonini (10000 dpi gacha)
va dinamik diapazon 4D(80 dB=1:10000) ga yaqinlashishi mumkin
bo‘lgan slaydlargacha bo‘lgan har qanday shaffof asl nusxalarni qamrab
oladigan dinamik diapazonni olish imkonini beradi. Yirik nashriyotlar
faqat yuqori sifatli bosma mahsulotlar uchun barabanli skanerlardan
foydalanadilar. Biroq, ularning narxi sizni sotib olish haqida o‘ylashga
majbur qiladi. Masalan, hozirda O‘zbekistonda Scan view scanmale
11000 Bundle baraban skanerining narxi 23 ming dollardan oshadi,
biroz kuchliroq FUJIFILM FUJI Celsis 6250 CASC esa 82 ming dollar
turadi. Bundan tashqari, ular doimiy malakali texnik xizmat ko‘rsatishni
talab qiladi. Shuningdek, yuqori malakali mutaxassis operatorlar
zarur bo‘ladi. So‘nggi paytlarda bozorda baraban skanerlarining
biroz soddaroq va arzonroq ekvivalentlari – ish stoli skanerlari paydo
bo‘la boshladi. Ular qoida tariqasida, yakuniy natijasi katta barabanli
skanerlardan biroz pastroq, ammo ular skanerlash maydonida jiddiy
cheklovlarga ega.
Imacon (Daniya) ixtisoslashgan virtual barabanli skanerlar ham mavjud.
Bunday skaner taxminan 10 – 12 ming dollar turadi (ya’ni, an’anaviy
baraban skanerlaridan arzonroq). Biroq, bir qator mutaxassislarning
fikriga ko‘ra, u baraban skanerlariga qaraganda bosmaga chiqarish sifati
sezilarli darajada past. Asl nusxalarni olib saqlash, CCD (charge-coupled
device –
zaryad-bog‘lamali qurilma
) matritsadan foydalanish va ranglarni
sinxronlashtirishda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan mexanik nosozliklar
bilan bog‘liq muammolar ham mavjud.
Albatta, mutaxassislarga skanerlashni buyurtma qilishingiz va
natijaga qarab ishni qabul qilishingiz mumkin (agar siz qimmat va
noyob asl nusxalarni qo‘lingizdan chiqarishdan qo‘rqmasangiz, chunki
ular buzilishi mumkin). Ammo shuni yodda tutish kerakki, skanerlash
bo‘yicha mutaxassis, masalan, san’at tarixida xabarsiz odam bo‘lib
chiqishi va artefaktni bo‘rtirib, uning asosiy xususiyatlarini hisobga
olmasdan raqamlashtirishni amalga oshirishi mumkin.
|
