-ILOVA  Ethernet tarmog‘i




Download 4,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet140/183
Sana24.09.2024
Hajmi4,74 Mb.
#272179
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   183
Bog'liq
Axborot texnologiyalar asoslari Amirova Zubayda Shodmanovna

4-ILOVA 
Ethernet tarmog‘i
Birinchi mahalliy tarmoqlar paydo bo‘lgan vaqtdan beri yuzlab turli xil tarmoq 
texnologiyalari yaratildi, lekin keng miqyosda tanilib, tarqalgan tarmoqlar bir 
nechagina xolos. Taniqli firmalar bu tarmoqlarni qo‘llab-quvvatlashlariga va 
yuqori darajada ularni ish faoliyatini tashkiliy tomonlarini standartlashganiga nima 
sabab bo‘ldi. Bu tarmoq qurilma va uskunalarini ko‘p ishlab chiqarilishi va 
ularning narxi pastligi, boshqa tarmoqlarga qaraganda ustunligini ta’minladi. 
Dasturiy ta’minot vositalarini ishlab chiqaruvchilar ham albatta keng tarqalgan 
qurilma va vositalarga mo‘ljallangan mahsulotlarini ishlab chiqaradilar. Shuning 
uchun standart tarmoqni tanlagan foydalanuvchi qurilma va dasturlarni bir-biri 
bilan mos tushishiga to‘liq kafolat va ishonchga ega bo‘ladi. Hozirgi vaqtda 
foydalaniladigan tarmoq turlarini kamaytirish tendensiyasi kuchaymoqda. 
Sabablaridan bittasi shundan iboratki, mahalliy tarmoqlarda axborot uzatish 
tezligini 100 va hatto 1000 Mbit/s ga yetkazish uchun eng yangi texnologiyalarni 
ishlatish va jiddiy, ko‘p mablag‘ talab qiladigan ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga 
oshirish kerak. Tabiiyki bunday ishlarni faqat katta firmalar amalga oshira oladilar 
va ular o‘zi ishlab chiqaradigan standart tarmoqlarni qo‘llab-
quvvatlaydilar. Shuningdek, ko‘pchilik foydalanuvchilarda qaysidir tarmoqlar 
o‘rnatilgan 
va bu qurilmalarni birdaniga
, batamom boshqa tarmoq qurilmalariga 
almashtirishni xohlamaydilar. Shuning uchun yaqin kelajakda butkul yangi 
standartlar qabul qilinishi kutilmaydi, albatta. Standart tarmoqlar o‘rtasida eng 
ko‘p tarqalgan tarmoq bu Ethernet tarmog‘idir. U birinchi bo‘lib 1972-yilda Xerox 
firmasi tomonidan yaratilib, ishlab chiqarila boshlandi. Tarmoq loyihasi ancha 
muvaffaqiyatli bo‘lganligi uchun 1980-yili uni katta firmalardan DEC va Intel 
qo‘lladilar (Ethernet tarmog‘ini birgalikda qo‘llagan firmalarni bosh harflari bilan 
DIX deb yuritila boshlandi). Bu uchta firmaning harakati va qo‘llashi natijasida 
1985-yili Ethernet xalqaro standarti bo‘lib qoldi, uni katta halqaro standartlar 


tashkilotlari standart sifatida qabul qiladilar: 802 IEEE qo‘mitasi (Institute of 
Electrical and Electronic Engineers) va ECMA (European Computer Manufactures 
Association). Bu standart IEEE 802.03 nomini oldi (inglizcha 
«eight oh two dot three»). 
IEEE 802.03 standartining asosiy ko‘rsatkichlari quyidagilar: Topologyasi – shina; 
uzatish muhiti – koaksial kabel; uzatish tezligi – 10 Mbit/s; maksimal uzunligi – 5 
km; abonentlarning maksimal soni – 1024 tagacha; tarmoq qismining uzunligi – 
500 m; tarmoqning bir qismidagi maksimal abonentlar soni – 100 tagacha; 
tarmoqqa ega bo‘lish usuli – CSMA/CD, uzatish modulyatsiyasiz (monokanal). 
Jiddiy qaralganda IEEE 802.03 va Ethernet orasida oz farq mavjud, lekin ular 
haqida odatda eslanmaydi. Ethernet hozir dunyoda eng tanilgan tarmoq va shubha 
yo‘q albatta u yaqin kelajakda ham shunday bo‘lib qoladi. Bunday bo‘lishiga 
asosiy sabab, uning yaratilishidan boshlab hamma ko‘rsatkichlari, tarmoq protokoli 
hamma uchun ochiq bo‘lganligi, shunday bo‘lganligi uchun dunyodagi juda ko‘p 
ishlab chiqaruvchilar Ethernet qurilma va uskunalarini ishlab chiqara boshladilar. 
Ular o‘zaro bir-biriga to‘liq moslangan ravishda ishlab chiqiladi, albatta. Dastlabki 
Ethernet tarmoqlarida 50 Om li ikki turdagi (yo‘g‘on va ingichka) koaksial 
kabellar ishlatilar edi. Lekin keyingi vaqtlarda (1990-yil boshlaridan) Ethernet 
tarmog‘ining aloqa kanali uchun o‘ralgan juftlik kabellaridan foydalanilgan 
versiyalari keng tarqaldi. Shuningdek, optik tolali kabellar ishlatiladigan standart 
ham qabul qilindi va standartlarga tegishli o‘zgartirishlar kiritildi. 1995-yili 
Ethernet tarmog‘ining tez ish- lovchi versiyasiga standart qabul qilindi, u 100 
Mbit/s 
tezlikda ishlaydi
 (Fast Ethernet deb nom berildi, IEEE 802.03 u standar- ti), 
aloqa muhitida o‘ralgan juftlik yoki optik tola ishlatiladi. 1000 Mbit/s tezlikda 
ishlaydigan 
versiyasi 
ham 
ishlab chiqarila 
boshlandi (Gigabit Ethernet, IEEE 802.03 z standarti). Standart bo‘yicha «shina» 
topologiyasidan tashqari «passiv yulduz» va «passiv daraxt» topologiyali 
tarmoqlar ham qo‘llaniladi. Bu taqdirda tarmoqning turli qismlarini o‘zaro 
ulash uchun repiter va passiv kontsentratorlardan foydalanish ko‘zda tutiladi (1–
rasm). 

Download 4,74 Mb.
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   183




Download 4,74 Mb.
Pdf ko'rish