102
registrlardan protsessor ichida bajarilayotgan buyruklar bilan ishlash davomida
foydalaniladi.
3.5-rasm. UMPK-80 elektron stendi vositalari.
Buyruqlar sanagichi - PC registrida bajarilish navbati kelgan buyruqning
xotiradagi adresi
yozilgan bo‘ladi. Bu registrning qiymati buyruqlarning har bir sikli
bajarilganda avtomatik ravishda o‘zgartiriladi. K580VM80
protsessorining
buyruqlari -
bir, ikki yoki uch bayt
uzunlikka
ega bo‘lishi mumkin.
Kompyuterda dasturning ishlashi davomida qanday buyr uq bajarilishiga
qarab, uning uzunligiga
mos holda PC-ning qiymati, 1-ga, 2-ga yoki 3-ga
orttiriladi. 3.6-rasmda UMPK-80 elektron stendiga o‘rnatilgan K580BM80
protsessorining ichki registrlari keltirilgan.
Ctekni ko‘rsatuvchi
(Stack Pointer
- SP
)
registr asosiy xotiraning stek
sifatida ishlatilishi mumkin bo‘lgan qismining boshlang‘ich adresini
ko‘rsatib turadi (3.6-rasm). Kompyuterda ishlayotgan dasturda
uzilish
sodir
bo‘lsa, protsessor ichki registrlarining holatlarini vaqtincha saqlab turish
uchun stekdan foydalaniladi. Uzilish deganda -
kompyuterda bajarilayotgan
bir dasturni, boshqa bir dasturni bajarilishini ta’minlash maqsadida, vaqtincha
103
to‘xtatib turish tushuniladi. Bunda avval bajarilayotgan dasturga tegishli
bo‘lgan, protsessorning ichki registrlarida yozilgan ma’lumotlarni vaqtincha
stekka yozib turish amalga oshiriladi.
3.6-rasm. UMPK-80 elektron stendiga o‘rnatilgan K580VM80 protsessorining
ichki registrlari.
Protsessor tarkibiga kiruvchi - boshqariluvchi adres registriga ham, W2,
W3 registrlariga o‘xshab dastur yordamida murojaat qilish mumkin emas. Ushbu
registrdan ham protsessor ichida, buyruqlarni bajarish paytida foydalaniladi.
K580BM80 protsessorida arifmetik va mantiqiy
amallarni bajarilishi
uchun kerak bo‘ladigan sonlar -
operandalar
,
akkumulyatorda va W1
registrida
saqlab turiladi. Ko‘shish, ayrish, mantiqiy qo‘shish, mantiqiy ko‘paytirish
va shularga o‘xshash boshqa bir amal bajarilganda, natija qaytib akkumulyatorga
yoki protsessorning boshqa bir ichki registriga yozib qo‘yiladi.
So‘ngra esa, kerak
bo‘lsa natijani asosiy xotiraga ko‘chirib yozish mumkin bo‘ladi. Akkumulyatordagi
104
sonni ikkilik ko‘rinishdan, ikkilik-o‘nlik ko‘rinishga o‘tkazish kerak bo‘lsa, o‘nlik
korreksiyalash sxemasidan foydalaniladi.
Har bir amalning bajarilishi natijasida, dastur buyruqlarini bajarilish ketma-
ketligiga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan turli xil belgilar shakllanadi. Bunday belgilar
qatoriga - natijaning ishorasi, natijani nolga teng bo‘lib qolishi, xosil bo‘lgan
natijadagi 1-lar sonini juft yoki toqligi va shularga o‘xshash
boshqa belgilarni
kiritish mumkin. K580BM80 protsessorida bu belgilar -
belgilar registriga
yozib qo‘yiladi. Belgilar registri (rus tilida – registr priznakov) 3.6-rasmning
yukori qismida tasvirlangan. Keyinchalik ishlab chiqilgan Intel protsessorlarida,
jumladan Intel 8088 va Pentium 4 protsessorlarida ushbu registr -
bayroqlar registri
deb atalgan.
Buyruqlar registri
(Instruction Register
- IR
)
va buyruq deshifratori, buyruqni
qabul qilish va deshifratsiyalash uchun ishlatiladi. Buyruq xotiradan o‘qilganida,
uning buyruq kodidan iborat bo‘lgan birinchi bayti
buyruqlar registriga kelib
tushadi. Keyin esa bu kod deshifratorga uzatiladi. Deshifrator - boshqarish sxemasi
va φ
1
, φ
2
sinxrosignallari bilan birgalikda, protsessorning ichki qismlariga tegishli
boshqarish signallarini, hamda protsessordan tashqariga chiquvchi boshqarish
signallarini shakllantiradi. Har qanday kompyuterda dastur buyruqlarini bajarilishini
fizik jihatdan ta’minlash
, uning shinalari orqali uzatiladigan
boshqarish signallari
yordamida amalga oshiriladi.
Boshqarish sxemasida protsessorga kiruvchi 6-ta va undan chiquvchi 6-ta
boshqarish signallari mavjud.
Protsessorga kiruvchi boshqarish signallari:
-
