-rasm. Elta seriyasidagi taxeometrlarining ikki o‘qli qiyalik

Download 9,23 Mb. Pdf ko'rish
bet	6/120
Sana	16.12.2023
Hajmi	9,23 Mb.
	#121051

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 120

Bog'liq
137 ЗГА-Дарслик-2020-5

1.2.3-rasm. Elta seriyasidagi taxeometrlarining ikki o‘qli qiyalik
datchiklari.
1-yoruqlik manbai; 2-ta’svir shakillanuvchi tekislik; 3-prazma; 4-suyuqlik; 5-shisha
idish; 6,7-ob’ektiv; 8-To‘rt elementli nurlarni qabullovchi moslama.
Odatda tasvirni qabul qiluvchi sezuvchan maydonda yorug‘likmanbaning
taqsimlanishi bir tekis emas va barcha yuza bo‘ylab fotopriyomnikning
sezuvchanligi xam birdek emas, shu sababli fotopriyomnikqurilmasining statik
xarakteristikasichiziqli bo‘lmaydi. Priyomnik ayrim kanallarni ulashda jamlama-
ayirma sxemalariniqo‘llash bu xatoliklarni kamaytirish imkonini beradi. Statik
xaraktiristikani liniarizatsiyalash (chiziqli) kilishmikro EHM yordamida, algebrik
usul bilan amalga oshiriladi. To‘rta maydonchali fotodoid montaj jarayonida
ko‘rish trubasining gorizontal aylanish o‘qiga va vazir o‘qiga nisbatan shunday
tarzda o‘rnatiladiki, asbobning aylanish o‘qi vertikal holatdaligida qiyalik datchiki
orqali o‘lchanuvchi burchaklar kollimatsion va unga perpendikulyar tekislikda
nolga yaqin bo‘ladi. Datchik «nol o‘rnini» noto‘g‘ri aniqlash tufayli yuzaga
keladigan xatolik ikkala yo‘nalishda asbobni tadqiqod qilishda aniqlanadi va
uning mikro EHMni xotirasiga yoziladi. Elta seriyasidagi asboblarni
tadqiqqilishda nolni siljishi (dreyfi) aniqlanilgan, uning yuzaga kelishiga sabab
manba nurlanish xaroratining o‘zgarishi va nurlanish quvvatining pasayishidir.
Odatda aniqligi ±1″5 ÷ 3″ oralig‘ida bo‘lgan elektron burchak o‘lchash
asboblariga ikki o‘qli qiyalik datchiklari o‘rnatiladi. Bu datchiklarning ishlash
diapazoni taxminan 4
'
tashkil etadi, qiyalik burchagini o‘lchash xatoligi-
0,51,5ga teng.
«Xyullet Pakkard» firmalarining NR-3820A elektron taxeometrlarida ikki
o‘qli datchiklar simob gorizonti ko‘rinishida bajarilgan, tayanch oynaga nisbatan
asbobning vertikal o‘qining qiyaligini o‘lchaydi. NR-3820A taxeometrida

- 11 -
datchikning konustruksiyasi 1.2.4-rasmda ko‘rsatilgan. Vertikal o‘qqiyalik
burchakini registratsiya qilish uchun sinus-kosinusli interpolyatordan
foydalaniladi. Interpolyatorning 10 va 11 sinusoidal teshiqlari, 12 va 13 to‘rta
fotodiodlaridan tashkil topgan tizimlari, adilak o‘qi va qarash trubasining o‘qi
bo‘yichao‘zaro ortogonal ravshida joylashgan. Qiyalik datchigining ishchi holatini
nazorat qilish, qiyalik paytida ishchi dialazondan oshuvchi signalni uzuvchi 15 va
13 chegaralovchi tizimlar orqali bajariladi.

Download 9,23 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 120

Download 9,23 Mb.

Pdf ko'rish