|
Mavzu: Web xosting va domenlar Domen va hosting nima?
|
| bet | 2/5 | | Sana | 16.02.2024 | | Hajmi | 204,77 Kb. | | #157733 |
Bog'liq Web xosting va domenlarHosting nima?
Har qanday sayt qaysidir serverda joylashgan bo‘ladi. Sayt va unga bog‘liq fayllar (rasm, video, boshqa yuklab olinadigan fayllar) uchun ma’lum hajmda joy olish kerak. Masalan, 100 MB dan bir necha GB gacha bo‘lishi ham mumkin. Sizni saytingiz uchun joy ajratib beruvchi xizmat turiga “hosting” deb ataladi. Odatda domen beruvchi kompaniyalarda ham hosting xizmati bo‘ladi. Hosting va domenni bir kompaniyadan olish ham mumkin, yoki ularni boshqa-boshqa kompaniyalardan ham olish mumkin.
Saytlar uchun hosting beruvchi kompaniyalarda katta hajmdagi maxsus serverlar mavjud. Ular tinimsiz ishlab turish orqali saytlarning ishlashini ta’minlaydi. Hosting beruvchi kompaniyalar bir vaqtning o‘zida yuzdan ortiq saytlarni o‘zida saqlagan bo‘lishi mumkin.
Siz internetga ulanib biror saytni ochish uchun kerakli manzilni terganingizda, dastlab, DNS (Domain Name Server) bilan bog‘lanasiz. Keyin esa, DNS server tomonidan domen (sayt nomi) haqida malumot tekshiriladi. Masalan www.qalam.uz nomli manzilni ochganingizda, dastlab DNS server orqali qalam.uz nomi haqiqatdan mavjudligi va qaysi hostingda joylashgani haqida ma’lumot olinadi, keyin ana shu hosting bilan bog‘lanadi va saytga oid fayllar sizga ko‘rsatiladi. Albatta, bular barchasi avtomatik tarzda bir necha soniyada amalga oshadi.
Quyidagi rasmlarda saytga kirish uchun sodir bo‘ladigan jarayonlar tasvirlangan.
Bunda,
use – foydalanuvchi; browser – saytni ochish dasturi (opera, mozilla, xrome);
webserver – sayt va uning fayllarini saqlovchi hosting.
DNS – domain name server (domenlar haqida malumotni saqlovchi server)
Yuqoridagi rasmdan ko‘rinib turibdiki, internetdagi biror saytga kirish uchun sayt nomi yozilganda, brouzer dasturi dastlab DNS serverga murojaat qiladi va undan shu manzilning IP manzilini so‘raydi. Boshqacha qilib aytganda, shu sayt qaysi hostingda joylashganini so‘raydi. DNS o‘zining bazasini tekshiradi va so‘ralgan sayt nomini izlaydi, Agar topsa uning IP manzilini brauzerga yuboradi (ya’ni internetga kirgan odamning kompyuteriga saytning qayerdaligini bildiradi) Keyin esa shu vaqtning o‘zida brouzer berilgan manzilga (ya’ni hosting) bilan bog‘lanib undan saytning kerakli sahifasini so‘raydi. Shunday qilib hosing tomonidan sayt ko‘rinishlari sizning brouzeringizga yetib keladi.
H osting xizmati uchun mo‘ljallangan serverlarning ba’zi ko‘rinishlari quyida tasvirlangan.
Veb server xonalari
Veb-sayt tezligi har qachongidan ham muhimroq bo‘lib bormoqda.
Mobil foydalanuvchilarning 47% veb-sayt yuklanishini ikki soniyadan ko‘proq kutmaydi.
O‘rtacha chiqish darajasi – ma’lum bir veb-saytga kirgan va faqat bitta sahifani ko‘rgandan so‘ng chiqib ketgan tashrif buyuruvchilar ulushi – 26% dan 70% gacha.
61% foydalanuvchi izlayotgan narsalarini taxminan besh soniya ichida topa olmasalar, boshqa saytga o‘tishlarini aytishdi.
Ikki soniya yoki undan kamroq vaqt ichida yuklanadigan veb-saytlar oʻrtacha chiqish tezligi 9% ni, yuklanishiga besh soniya ketadigan
veb-saytlar esa 38% ni tashkil qiladi.
2023-yilning 1-choragida mobil qurilmalar global veb-saytlar trafigining 58,33 foizini tashkil etdi.
Birinchi veb-sayt hisoblangan info.cern.ch so‘nggi 30 yil davomida onlayn bo‘lgan va hozir ham ishlamoqda. O‘shandan beri milliardlab yangi veb-saytlar yaratildi. Bugungi kunda butunjahon Internetdagi 1,8 milliarddan ortiq veb-saytlarning (TechJury, 2021) 200 milliondan pasti faol. Quyida ba’zi ajoyib veb-xosting faktlari bilan tanishish mumkin.
Telefonga birinchi 50 million foydalanuvchiga erishish uchun 75 yil, radioga 38 yil, televideniyega esa 13 yil kerak bo’ldi; Internet buning uchun faqat to‘rt yil kerak bo‘ldi.
370,7 million ro‘yxatdan o‘tgan domen nomi kengaytmalarining eng yaxshi 10 taligiga .com (150,3 million), .tk (Tokelau, 27,5 million), .cn (Xitoy, 24,7 million), .de (Germaniya, 16,6 million) kiradi. .net (13,4 million) va .uk (Birlashgan Qirollik, 10,8 million)lar kiradi.
Eng qimmat domen nomi Cars.com bo‘lib, uning qiymati 872 million dollarni tashkil etdi.
Dunyodagi eng qimmat domen nomlari qatoriga carinsurance.com (49,7 million dollar), insurance.com (35,6 million dollar), privatejet.com (30,18 million dollar), hotels.com (11 million dollar), fb.com (8,5 million dollar) va business.com (7,5 million dollar).
Eng ko‘p ishlatiladigan operatsion tizimlar (OT) haqida gap ketganda, Windows serverlari 12,55% bilan yetakchilik qilmoqda, undan keyin UNIX (2,24%), Ubuntu (2,06%), CentOS (1,48%), Debian (1,37%) va Red Hat (0,12%).
327 ta mamlakatga xos TLD, 1250 ta yangi gTLD va sakkizta umumiy TLD mavjud.
Amazon Web Services (AWS) 190 mamlakatda tarqalgan 100 000 dan ortiq foydalanuvchilarga hosting xizmatlarini taqdim etadi.
Dunyodagi barcha domen nomlarining taxminan 51,6 foizi domen nomi kengaytmasi sifatida .com dan foydalanadi.
Boshqa tomondan, elektron tijorat texnologiyasidan foydalanish nuqtai nazaridan WooCommerce global bozorning 30 foizini nazorat qiladi. Platformani Shopify (18%), Magento (9%) va boshqalar (43%) taqib etmoqda.
WordPress butun internetdagi 28 183 568 veb-saytda qo‘llaniladi. Qizig‘i shundaki, ushbu veb-saytlarning 7 877 750 tasi AQShda joylashgan.
|
| |
