GUI (Graphic User Interface)

204 
XXI-asrning boshlarida web-dizayn yanada izchil rivojlana boshladi. 
Keyinchalik texnik bilimlarni yaxshi vizual dizayni bilan birlashtirgan sahifalarni 
topish odatiy hol edi. Bu vaqtga kelib, web-sahifalarda odatda varaqning yon 
tomonida yoki yuqori qismida menyu bor edi va ko‘pincha porloq, yumaloq 
tugmalar ishlatilgan. Ba'zi saytlar o‘zlarining menyulariga va yuklash ekranlariga 
bema'ni effektlarni qo‘shish uchun hali ham Flashdan foydalangan bo‘lsalar ham, 
CCS (Cascading Style Sheet) texnologiyasi dizaynerlarga sahifaning joylashuvi va 
ko‘rinishini ancha katta nazorat qildi. Elementlari. Tarkibni va taqdimotni ajratish 
natijasida sahifalar tez orada yanada uyushgan va ingl. 
Vizual xabardor dizaynerlar ko‘proq ta'sir o‘tkaza boshlaganlarida, 
materiallar yupqalashgani va menyular va jadvallardan oqilona foydalanish tufayli 
sahifalar kamroq tartibsizlashdi. Oldingi yorqin dizaynlarning o‘rnini bosuvchi 
gradient qoplamalar, aks ettirishlar va soyalar yordamida mehmonlarga saytlar 
bo‘ylab yurish osonlashdi va ochilish sahifasi dizayni «signposting» funktsiyasini 
qo‘llash orqali qo‘llab-quvvatlandi. 
Foydalanuvchilar forumlari «imzo satrlari» dan foydalanishni boshladilar va 
bloglar 1999 yildan beri mavjud bo‘lgan bo‘lsa-da, 2004 yilga kelib u ko‘proq 
oqimga aylandi. Shu vaqtga qadar ijtimoiy tarmoqlar avjiga chiqdi, MySpace 2003 
yilda paydo bo‘ldi, keyin Facebook 2004 yilda va keyin paydo bo‘ldi. Twitter 2006 
yilda. 
Dastlabki web-sahifalar juda sodda tuzilishga ega bo‘lib, ular matnni 
formatlash va gipеrko‘rsatkichlardan tarkib topgan edi. Web tеxnologiyalar 
rivojlanishi natijasida Web sahifalar tarkibida Plug-in dasturlar joylashtirila 
boshlandi, natijada Web sahifalarga intеr faol xususiyati bеrildi. Web 
tеxnologiyalarning rivojlanishining oxirgi natijalaridan biri bu skript til aridir (Script 
Languages). Ularni ishlatishdan maqsad Web sеrvеrining ishini еngil ashtirish, xar-
xil ishlar uchun Web sеrvеrini bеzovta qilmasdan, bunday masalalarni 
foydalanuvchi kompyutеrining o‘zida yaratishdir. Web tеxnologiyasining oxirgi 
erishgan yutuqlaridan biri dinamik Web sahifalardir. Dinamik Web sahifalar CGI 
dasturlar bilan bеvosita bog‘liq bo‘lib, CGI dasturlar sеrvеrda joylashgan va sеrvеr 

205 
imkoniyatlarini ishlatuvchi dasturlardir. Ular sеrvеrga kеlgan so‘rovlarni qayta 
ishlaydi va qayta ishlash natijasida yangi Web sahifa hosil bo‘ladi. 
Web sahifa Intеrnеt tarmoqlarida joylashgan faylar to‘plami bo‘lib, ularni soni 
soat sayin ko‘payib bormoqda. Bu faylarda ma'lumotlarni turli xil arini: matn, grafik, 
tasvir, vidеo, audio ma'lumotlarniuchratish mumkin. Bugungi kunda Web Intеrnеt 
rеsurslari ichida eng ommaviysi hisoblanadi. Chunki, avvaldan tayyorlangan Web 
sahifa orqali tеgishli ma'lumotlarni to‘ldirish foydalanuvchining qanchadan- qancha 
vaqtini tеjash imkonini bеradi. Shu bois matеmatika va informatika yo‘nalishida 
tahsil oluvchi talabalarga Web tеxnologiyalarni alohida kurs sifatida o‘qitila 
boshlandi. 
Web-tеxnologiyani (Intеrnеt-tеxnologiya) o‘rganishni Web-dizaynning 
quyidagi uchta tushunchasini o‘rganishdan boshlaymiz: 
1.
Web-sahifa; 
2.
Web-sayt; 
3.
Web-sеrvеr. 

Download 11,66 Mb.