168
Teskari vazifa-ARO’ bit hajmini oshirish tez-tez uchraydi.
Chiqish
kodining sonini ko’paytirish uchun bir nechta ARO’ chiplarini birlashtirish
uchun bir qator odatiy elektron echimlar mavjud,
ammo bu echimlarning
aksariyati analog tugunlarni konvertatsiya qilish va ulardan foydalanish
xatolarining murakkab hisob-kitoblarini talab qiladi. Biz ularni bu erda ko’rib
chiqmaymiz. Shuni ta’kidlash kerakki, agar bit hajmini oshirish vazifasi mavjud
bo’lsa, birinchi navbatda chipni kerakli miqdordagi bitlar bilan topishga harakat
qilinadi va faqat bir nechta ARO’ chiplarini birlashtirish imkoniyatlarini ko’rib
chiqiladi.
Analog va raqamli tizimlarda ishlatiladigan ARO’ni kiritish uchun bir
nechta odatiy sxemalarni ko’rib chiqamiz.
5.33-rasm. Belgilangan eshikning kirish signali bilan ortiqcha qulflash.
Birinchi sxema (5.33-rasm) oldindan belgilangan P
ol
kuchlanishining kirish
analog signalidan oshib ketish momentini aniqlash uchun mo’ljallangan. Kirish
analog signali belgilangan
darajadan oshib ketganda, elektron chiqish signalini
(ijobiy old) ishlab chiqaradi va bu daraja komparatorning raqamli kodi bilan
belgilanadi. Komparator kodi kodlarni taqqoslash chipi yordamida ARO’
chiqish kodlari bilan taqqoslanadi. Kod taqqoslagichining chiqish signali ARO’
bilan Rdy
signalining tirajida saqlanadi, bu esa kirish kodlarini o’zgartirish
vaqtida komparator chiqishida yuzaga keladigan qisqa impulslarning ta’sirini
169
bartaraf etish imkonini beradi. Ushbu tetikni qo’llash bir soat davomida chiqish
signalini kechiktiradi.
Bu holatda ARO’dan foydalanish oqilona emas, ortiqcha bo’lishi mumkin.
Odatda, analog va raqamli tizimlarida, kodlari ketma - ketlikdagi kirishini
o’zgartiradi, shuning uchun qo’shimcha ARO’ talab qilinmaydi, faqat taqqoslash
kodlari va triggerlar etarli ekanligini yodda tutishimiz kerak.
ARO’ shuningdek, kirish analog signalining amplitudasini hisoblash davrlarida
ham qo’llaniladi. Bunday hisoblash uchun allaqachon
hisoblash sxemasidan
kirish kodining exstremal qiymatidan foydalanishinmiz mumkin. ( 5.34-
rasm).
5.34-rasm.
Analog signalning amplitudasi hisoblagichi.
Ro’yxatga olish ruxsatnomasiga ega bo’lgan kodning joriy qiymati registrda
qayd etilgan kod qiymatidan kattaroq bo’lsa, RDY signalida ARO’ chiqishi
bilan kod yoziladi. Natijada, registrda kirish signalining
bir davridan keyin
kirish signalining amplitudasi kodi bo’ladi. Transformatsiya davrida ARO’
kodlarni taqqoslash va ro’yxatga olish uchun vaqt topishi kerak.
Agar bunday kirish signali amplitudasi hisoblagichi allaqachon mavjud
bo’lgan murakkab analog-raqamli tizimda ishlatilsa ARO’, kirish signalini
kodlarga doimiy ravishda o’zgartiradi,
bundan tashqari, faqat raqamli
mikrosxemalar talab qilinadi: kodlarni taqqoslash va ro’yxatga olish.
170
ARO’ning eng keng tarqalgan ishlatilishi kirish signalini kod oqimiga
aylantirishdir va bu kodlar odatda bufer xotirasiga yoziladi. Bunday holda, eng
mos keladigan davriy rejim bilan bir tomonlama bufer. Ya’ni, birinchi navbatda,
kirish signalining namuna kodlari qatori bufer
xotirasiga kiritiladi va
keyinchalik bu qator qayta ishlash uchun o’qiladi. Masalan, ekranda analog
signallarni kuzatish uchun mo’ljallangan raqamli osilograf qurilgan.
5.35-rasm.
ARO’ chiqishi bilan kodlarni eslab qolish uchun bufer
xotirasi
