190
chunki uning prujinali yuritmasi bor va bu operatsiyani tez bajaradi.
Ajratgichlar elektr qurilmalar sxemasida asosiy o‗rinda turadi, shu sababli
ularga quyidagi talablar qo‗yiladi:
ochiq
muhitda
maksimal
impulsli
kuchlanish
elektr
mustahkamligiga to‗g‗ri keladigan ko‗rinishli ochiq ajralishni
tashkil qilish;
q.t. toklarining oqimida termik
va elektrdinamik chidamlilik;
o‗zidan-o‗zi ajralishiga yo‗l qo‗ymaslik;
ishlash o‗ta noqulay ob-havolarda ham (muzlash, qor, shamol)
aniq ulanish va ajralishi zarur.
Qirquvchi ajratgichlar
harakatlanuvchi pichog‗i to‗g‗ri birorta
qo‗zg‗almas
kontaktlar atrofida aylanadi, pichoq harakati o‗qning farforli
tortqichi (tyaga) orqali yo‗naltiriladi. Kontaktlarga etarli bosim prujina
orqali yaratiladi.
Chopuvchi turdagi ajratgich
kontakt tizimi keltirilgan, bu
apparatning tuzilishini ko‗rib chiqamiz. Izolyatorlar 1 Ustiga mis shina
o‗rnatilgan, u to‗g‗ri burchak ostida bukilgan, qo‗zgalmas
kontakt
hisoblanadi 2. Kontaktning yon tomonlariga 2 silindr yuza ko‗rinishida
ishlov byerilgan, shu sababli pichoq bilan plastina 6 liniyali kontakt hosil
qiladi. Prujinalar 4 o‗zak 5 ga kiydirilgan, po‗lat plastinkalarga 3
bosib
turadi, ular o‗z cho‗qqisi bilan pichoqni qo‗zg‗almas kontaktga siqadi.
Kontaktda bosim yuqori bo‗lgani sari, almashuv qarshiligi sho‗ncha kam,
lekin kontaktlar еmirilishi ko‗payadi, chunki ulaganda va ajralganida
ishqalanish hisobiga katta kuch sarflanadi ajratgichlar bilan operatsiya
bajarilganida,
ajratgichdagi
ikkinchi
izolyator
huddi
shunday
konstruksiyaga ega, lekin kontaktlari suruluvchi, sharnirli, ajraluvchi emas,
chunki pichoq o‗q 7 atrofida aylanadi.
PBP3 (16.1.2 - rasm) turli ajratgich 20 kV nominal toki 8000 A,
chegaraviy q.t. sidirg‗a toki 300 kV va sidirg‗a termik chidamli toki 112
kA (qutblar oralig‗i 700 mm). Vertikal chopuvchi
turdagi qutb kontakt
tizimli, dinamik bardoshligi har bir kontakt pichog‗i 1 magnitli qulf bilan
qurilmali. Kontaktlar tizimi qutblari turtta tayanch izolyatorlarga
mahkamlanadi. Farforli izolyator 3 tortqichlar
orqali pichoqlar harakatga
keladi.
