• Tug’ruqning 2 -davrida har soatda qinni tekshiring.
Tug’ruq jarayoni asosan 3 davrdan iborat: 1-bachadon bo’ynining ochilish
davri; 2-homilaning haydalish davri; 3-yo’ldosh davri;
Tug’ruqning birinchi davri.
Bu jarayon birinchi va qayta tug’uvchilarda turlicha bo’ladi (10.15.-rasm).
Tug’ruq boshlanishida bachadon bo’yni
juda yumshab, holatini o’zgartiradi.
Odatda bachadon bo’yni tashqi teshigi hali tug’ruqqa tayyor bo’lmasa, u
qinning orqa gumbaziga qaragan bo’ladi, tug’ish jarayoniga tayyorlanish
jarayonida u asta-sekin chanoq o’qiga to’g’ri kelib qoladi. Shu belgilarga
asoslangan holda biz bachadonni tug’ruqqa tayyor deb fikr yuritamiz.
Ko’p va qayta tuqqan ayollarning bachadon bo’yni kanaliga bitta
barmoqni osongina kiritsa bo’ladi, ammo ichki teshigi berk bo’ladi. Bachadon
bo’yni muskullari o’zining berkitib turish faoliyatini yo’qotganiga ko’ra u oson
ochilishi mumkin.
III davrni faol olib borish
III davrni faol olib borish (yo’ldoshni faol ajratish) tug’ruqdan keyingi qon
ketish hollarining oldini oladi. III davrni faol olib borish quyidagilarni o’z ichiga
oladi:
darhol
oksitotsin yuborish; bachadonning Qindik tizimchasini nazoratli
tortish; bachadonni massaj qilish Oksitotsin . Bola tug’ilgandan so’ng 1 daqiqa
o’tgach, qorinda yana bitta homila borligini aniqlash uchun paypaslab ko’ring,
agar yo’q bo’lsa, m/o 10 birlik oksitotsin yuboring.
Oksitotsindan foydalanishning afzalligi shundaki, u in’eksiya qilingandan
keyin 3 daqiqa ichida ta’sir qila boshlaydi va kamroq salbiy ta’sirlari bo’lgani
uchun uni hamma ayollarga ishlatsa bo’ladi. Agar oksitotsin bo’lmasa, 0,2 mg
m/oergometrin yoki prostaglandin yuborish mumkin. Dorilarniyuborishdan
oldin yana homila yo’qligiga ishonch hosil qiling.
ту
ғруқгача
бачадон бўйнини
тўли
қ очилиши
бачадон бўйнини
тўли
қ текисланиши
бачадон бўйнини
калталаниши
Kindik tizimchasini nazoratli tortish.
Kindik tizimchasini yumshoq qirrali qisqich bilan oraliqqa,
yakin joyda
qising, boshqa qo’lingizni ayolning qov suyagi ustidan qo’yib, bachadonning
Qindik tizimchasini nazoratli tortish paytida bachadonni qovdan tepada
ushlagan holda, uning chiqib ketishining oldini olish maqsadida tutib turing. Bu
amalingiz
bachadonni
ag’darilib qolishidan asraydi. Qindik tizimchasini sekin torting va bachadonning
kuchli qisqarishini kutib turing (2-3 daqiqa). Bachadon qisqarib bo’ylama
shaklini olsa yoki Qindik tizimchasi uzaysa, juda ohistalik bilan Qindik
tizimchasini o’zingizga va pastga qarab torting.Kindik tizimchasidan
tortaboshlaguningizgacha kuchli qon oqimi kelishini kutmang. Qindik
tizimchasini tortishni bachadonni tortishiga qarama –qarshi
tomonga itarish
bilan davom ettiring Agar Qindik tizimchasi nazoratli tortish boshlangach, 30 –
40 sekund ichida yo’ldosh pastga tushmasa (ya’ni ajralish yoki ko’chish belgilari
bo’lmasa), Qindik tizimchasini tortishni to’xtating:
Qindik tizimchasini ehtiyotkorlik bilan tutibturibbachadonning navbatdagi
yaxshi qiskarishini kuting.
Zaruriyatga qarab yumshoq qirrali qisqich bilan Qindik tizimchasi uzaygan
bo’lsa, oraliqqa yaqin qilib boshqatdan qo’ying.
- Bachadonning navbatdagi qisqarishida Qindik tizimchasini nazoratli
tortishini bachadonni tortishiga qarama-qarshi tomonga itarish bilan
takrorlang.
Qog’anoq pardalar yorilishining oldini olish uchun tug’ilish paytida
yo’ldoshni ikki qo’llab tugunini burang va butunlay tug’ilguncha ohista torting.
Tug’ruqni yakunlash uchun yo’ldoshni sekin torting.
Agar qog’anoq pardalari yorilgan bo’lsa, qinning tepa qismi va bachadon
bo’ynini steril qo’lqoplarda tekshiring, yumshoq qirrali qisqichlardan foydalanib
qog’anoqning qolgan bo’lakchalarini olib, tashlang.
Yo’ldoshning butunligini diqqat bilan tekshiring. Agar yo’ldoshning onaga
qaragan yuzasining bir qismi yo’q bo’lsa yoki pardalar bilan tomir uzilganligi
qayd etilsa, unda bachadon bo’shlig’ida yo’ldoshning bo’lakchalari
qolib
ketganiga shubha tug’iladi.
Agar bachadon ag’darilib qolsa, bachadonni to’g’rilab qo’ying.
Agar Qindik tizimchasi uzilib ketsa, bachadonni qo’l bilan tekshirish kerak
bo’ladi.
Bachadon massaji.
Bachadonning qisqarishi boshlanmasdan oldin, qorinning oldingi
devoridan bachadonning tubini darhol massaj qiling.
Tug’ruqning uchinchi davri, yo’ldosh
ajralish davrida
bachadon tubining shakli va holati: I - bachadon
chaqaloqning tug’ilgandan keyingi holati; II- yo’ldoshning
bachadon devoridan ajralgandan keyingi holati; III -
yo’ldosh tug’ilib bo’lgandan keyingi holati
Dastlabki 2 soat ichida har 15
daqiqada bachadonni
massaj qiling.
Massajni to’xtatgach, bachadon bo’shashmasligiga
ishonch hosilqiling.
Yirtilishlarini baholash
Ayolni diqqat bilan ko’rib, bachadon bo’yni va qin devorlarining
butunligini
tekshiring
va
yirtilishni
yoki
epiziotomiyani
tiking.
Amaliy ko’nikmalar.
1. Bachadon bo’yni yetilganlik darajasini aniqlash
Vaginal tekshiruvga ko’rsatmani belgilang.
Bemorga tekshiruv zarurligini tushuntiring
Steril qo’lqoplarni kiying.
Bemorni chanoq-son va tizza bo’g’imlarida bukilgan holatda kushetkaga
yotqizing.
Vaginal tekshiruvni o’tkazing.
Bachadon bo’yni konsistensiyasini aniqlang: qattiq – 0, ichki bo’g’izgacha
yumshagan – 1, yumshoq – 2 ball.
Bachadon bo’yni uzunligini aniqlang: 2 sm dan ortiq – 0, 1-2sm – 1, 1 sm
dan kam – 2 ball.
Bachadon bo’yni o’tkazuvchanligini aniqlang: tashqi bo’g’iz yopiq yoki
barmoq uchini o’tkazadi – 0, kanal ichki bo’g’izgacha o’tkazuvchan – 1, kanal
ichki bo’g’izdan ham o’tkazuvchan – 2 ball.
Bachadon bo’ynini chanoq o’qiga nisbatan joylashishini aniqlang: orqaga
og’gan – 0, oldinga og’gan – 1, o’tkazuvchan o’q bo’ylab – 2 ball.
Olingan ballarni hisoblang:
- 0-2 ball – yetilmagan,
- 3-4 ball – yetarlicha yetilmagan,
- 5-8 ball – yetilgan.
Qo’lqoplarni yeching, qo’llarni yuving, tug’ruq tarixiga yozing.
