|
Pedagoglardıń etikalıq-estetikalıq bilimleri onıń kásiplik ósiwiniń zárúriy komponenti
|
| bet | 4/9 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 31,09 Kb. | | #244745 |
Bog'liq 1.Akme túsiniginiń áhmiyeti8. Pedagoglardıń etikalıq-estetikalıq bilimleri onıń kásiplik ósiwiniń zárúriy komponenti.
Estetika (áyyemgi grekshe: αἴσθησi'ς; nemischa: Ästhetik - " his", " sezim") álemdiń sezimiy qabıl etiliwin izertlew etiwshi fan bolıp tabıladı. Estetika kórkem óner, mádeniyat hám tábiyaattıń subyektiv qabıl etiliwin úyrenedi. Estetika filosofiyanıń hákisiologiya tarawına kiredi. " Estetika" terminin nemis filosofi A. Baumgarten (1714—62) ilimiy mámilege kirgizgen. Estetikaning sinonimi retinde gózzallıq filosofiyası, kórkem óner filosofiyası, kórkem dóretiwshilik filosofiyası sóz dizbegileri qollanıp kelingen. Keyingi payıtlarda nafoyeatshunoslik yamasa nafosat filosofiyası atamaları da Estetikani ańlatatuǵın boldı. Estetika óz ishine kórkem óner Estetikasi, tábiyaat Estetikasi, texnika Estetikasi, dizayn, sport Estetikasi, turmıs Estetikasi, átirap ortalıqtı gózzallastırıw hám basqalar tarawlardı óz ishine aladı. Estetika nafosat, talǵam, gózzallıq, shıraysızlıq, ullılıq, tómenlik, baxıtsızlıqviylik, kúlkililik, mo''jizaviylik, iybelilik sıyaqlı kategoriyalar menen jumıs kóredi. Olar arasında nafosat túsinigi bólek orın iyeleydi. Ol bir tárepden, estetik ańǵarıwdıń barlıq táreplerin (estetik sezim, estetik zawıq, estetik talǵam, estetik talqılaw hám basqalar ), ekinshi tárepden, estetik ayrıqshalıqlardı — ámeldegi gózzallıq, ullılıq, baxıtsızlıqviylik, kúlkililik hám t.b. táreplerdi óz ishine aladı. Áne sol keyingi tárepi menen nafosat geyde Estetikaning predmeti retinde de qabıl etiledi. Estetikaning izertlew ob'yektlari ishinde kórkem óner bólek orındı iyeleydi, ol áyyemginen tap házirgi kunge shekem eń kóp izertlew etilgen estetik tarawdıń esaplanadı. Estetikaning buǵan baylanıslı kórkem ónershunoslik pánlerinen parqı sonda, ol óz ob'yektiga filosofiyalıqnazariy tárepten yondashadi. Estetika kórkem ónerdi — artist, kórkem óner shıǵarması, kórkem óner shıǵarmasın aqıl etiwshi shaxstan ibarat pútin sistemada alıp úyrenedi, barlıq kórkem óner túrleri ushın zárúr bolǵan ulıwma nızamqoidalarni islep shıǵadı. Mas, ádebiyattanıw ilimidatch uyqas teoriyasın muzıkaǵa yamasa músinshilikke salıstırǵanda qollap bolmaydı.
|
| |
