|
Gerbitsidlarni 30 kundan soʻng begona oʻtlarga ta’siri, 1mBog'liq 7xzfitTga0g1ciDGerbitsidlarni 30 kundan soʻng begona oʻtlarga ta’siri, 1m
2
da (dona hisobida, foizda
kamayishi), oʻrtacha 2018-2021 yy.
T/r
Tajriba variantlari
Bir yilliklar
Koʻp yilliklar
O
ʻr
tach
a
bi
o
lo
g
ik
sam
ar
ad
o
rlik
,
%
Sh
oʻ
rb
uta
T
u
y
aq
o
rin
Itq
oʻ
no
q
Mu
sh
u
k
q
u
y
r
uq
Sh
am
ak
Yaltir
b
o
sh
i
Qir
qb
oʻ
gʻ
in
Pax
tatik
an
Qo
ʻn
gʻ
ir
bo
sh
Ajr
iq
Sh
oʻ
rajr
iq
Qam
is
h
1
Nazorat (gerbitsidsiz)
7,6
0
6,1
0
8,5
0
7,1
0
7,7
0
6,3
0
8,6
0
7,4
0
7,1
0
8,4
0
7,6
0
10,6
0
-
2 Dalglifos 500 g/l (etalon)
- 3,0 l/ga
0
100
0,18
95,5
0,0
100
0,12
97,6
0,07
97,8
0,09
95,2
0,32
91,1
0,22
94,8
0,27
93,3
0,42
88,3
0,38
88,7
0,73
83,0
93,7
3
Glifor 75,7 % - 1,5 kg/ga
0
100
0,21
94,3
0,0
100
0,10
97,5
0,18
95,8
0,20
94,5
0,32
90,3
0,21
94,7
0,25
93,8
0,49
88,6
0,38
89,4
0,96
82,4
93,4
4
Glifor 75,7 % - 3,0 kg/ga
0
100
0,08
97,8
0,0
100
0,0
100
0,06
98,5
0,07
97,7
0,24
93,2
0,06
97,5
0,13
95,9
0,36
90,8
0,21
93,1
0,68
85,5
95,8
Shuningdek, 2-dala tajribalarida kuzgi bugʻdoyning oʻsuv davrida begona oʻtlar
tur va miqdorlari gerbitsidlarni qoʻllashdan oldin va qoʻllanilgandan keyin 10, 20, 30
kunlari hisobga olingan. Gerbitsidlar qoʻllashdan oldin bahorda begona oʻtlar miqdori
hisobga olinganda (2019 y) asosan bir yillik, bir pallalilar 4,8-8,9 dona, ikki pallalilar
2,7-5,2 dona, koʻp yilliklar 1,6-4,6 dona mavjudligi qayd etilgan. Bir yillik, bir pallali
begona oʻtlarning 4-5 turi, ikki pallalilarni 6-7 turi kuzatilib, lekin, bir pallali begona
oʻtlar tur miqdori kam kuzatilgan boʻlsada, son jihatidan koʻpligi aniqlangan.
Masalan, tajribaning birinchi (2019 y) yilida tajriba variantlari boʻyicha bir yillik, bir
pallalilar oʻrtacha 1 m
2
da – 29-35 donani tashkil etgan boʻlsa, ikki pallalilar esa
21-28 donani tashkil etib, bir pallalilar 7-8 donaga koʻp boʻlishi kuzatilgan.
Shuni aytib oʻtish lozimki, oʻrganilgan Serto Plyus, 75% gerbitsidi asosan bir va
koʻp yillik ikki pallalilarga, Klodimeks, 8% gerbitsidi esa bir yillik, bir pallali
(boshoqli) begona oʻtlarga ta‟sir etadi. Dala tajribasi bir maydonda oʻtkazilganligi
sababli, tajribaning keyingi (2020-2021 yy) yillarida, gerbitsidlar qoʻllanilmagan
nazorat variantida begona oʻtlar miqdori dastlabkiga nisbatan 9-22 taga (72-85 ta)
oshib borib, tajriba paykalchasini kuchli darajada ifloslanishiga olib kelishi
kuzatilgan. Shuningdek, ushbu koʻrsatkichlar Serto Plyus, 75% gerbitsidi qoʻllanilgan
variantlarda bir pallalilarni, Klodimeks, 8% gerbitsidi qoʻllanilgan variantlarda ikki
pallali begona oʻtlarni koʻpayib borishi aniqlangan.
Ma‟lumki, hozirgi kunda gerbitsidlarni tarkibi va ta‟sir etish doirasiga koʻra,
ekin maydonlaridagi barcha turdagi (bir va koʻp yillik, bir va ikki pallali) begona
oʻtlarga ta‟sir etadiganlari deyarli, yoʻq. Ishlab chiqariladigan gerbitsidlarning
ayrimlari, faqatgina bir pallalilarni, boshqalari esa, ikki pallali bir yoki koʻp
yilliklarga ta‟sir koʻrsatadi. Bu albatta, ishlab chiqarishda juda koʻplab muammolar
tugʻdirmoqda. Chunki, barcha sugʻoriladigan ekin maydonlari bir va koʻp yillik, bir
va ikki pallali begona oʻtlar bilan toʻliq zararlangan.
Yuqoridagilardan kelib chiqib, kuzgi bugʻdoy maydonlari barcha turdagi begona
oʻtlar bilan ifloslanganligini inobatga olib, bir pallali begona oʻtlarga qarshi
Klodimeks, 8% (0,3-0,4 l/ga), ikki pallalilarga qarshi Serto Plyus, 75% gerbitsidi
15
(100-150 g/ga) me‟yorlarini alohida oʻrganish bilan birga ularni birgalikda aralashma
holida qoʻllab, biologik samaradorligi oʻrganilgan va yuqori natijalarga erishilgan.
Olingan natijalarga koʻra, Serto Plyus, 75% -100 g/ga+Klodimeks, 8% -0,3
l
/ga
me‟yorlari birgalikda qoʻllanilgan variantlarda
uchinchi yilda (2021 y), gerbitsidlar
qoʻllanilgandan keyin 30 kun oʻtgach, tajriba maydonidagi bir yillik bir pallalilarni
89,6-93,2%, ikki pallalilarni 88,1-94,5% nobud qilgan boʻlsa, koʻp yillik, ikki
pallalilarni 82,3-83,4 % ga kamaytirib, yuqori biologik samaradorlikni ta‟minlagan
(2-jadval). Lekin, qoʻllanilgan gerbitsidlar tur va me‟yorlari koʻp yillik, ildizpoyali
shoʻrajriqga samaradorligi past boʻlib, 41,3 % ni tashkil etgan.
2-jadval
|
| |
